"Bu ilin aprelində Angela Merkel ölkənin ən yüksək mükafatı olan Almaniyaya xidmətlərinə görə Böyük Xaç ordeni ilə təltif edilib, əvvəllər yalnız müharibədən sonrakı ilk kansler Konrad Adenauer və Şərqlə Qərbin birləşdirici kansleri Helmut Kolla təltif edilib. Merkelin müasir Almaniyanın yaradıcıları ilə eyni sıraya qoyulması alman cəmiyyətini ilk qadın kanslerin 16 illik uğurlu səltənətini ilk baxışdan dəyərləndirməyə ciddi şəkildə yenidən baxmağa məcbur etdi. Xüsusən də Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi kontekstində..."

HİT.az xəbər verir ki, bunu "The Wall Street Journal" yazır.

"Merkel Almaniya iqtisadiyyatını və qonşularını Rusiyadan enerji idxalından asılı vəziyyətə salan sövdələşmələrin əsas memarı idi. Putinin Ukraynaya hücumu bu strateji tərəfdaşlığı məhv etdi, Almaniyanı neft və təbii qazı başqa yerdə axtarmağa məcbur etdi, bu da bizneslərə baha başa gəldi", deyə nəşr qeyd edir.

Həmçinin, indi Merkelə xatırladılıb ki, onun hakimiyyəti illərində müdafiə büdcələri ildən-ilə kəsilib. Rusiyanın Ukraynaya hücumu günü Bundesverin komandiri general-leytenant Alfons Meys demişdi ki, bir vaxtlar qüdrətli olan alman ordusu indi o qədər zəifləyib ki, artıq Rusiyanın bu miqyaslı hücumunu dəf etmək iqtidarında deyil.

2014-cü ildə Rusiyanın Krımı ilhaq etməsindən sonra Merkelin nəinki Kremldən enerji daşıyıcıları almaqdan imtina etməməsi, əksinə, Rusiyadan qaz idxalını iki dəfə artırmaq üzərində işləməsi bu gün almanlar üçün xüsusilə hədsiz görünür. Bu gün bir çox alman ekspertləri və hətta Merkelin keçmiş müttəfiqləri hesab edirlər ki, bu, özlüyündə Vladimir Putinə səkkiz ildən sonra yeni işğala başlamaq üçün cəsarət verib.

"Keçən ilki tədbirdə Merkel xatırladıb ki, Krımın ilhaqından sonra Putin ona Avropa İttifaqını məhv etmək istədiyini deyib. Lakin o, ABŞ-ın etirazlarına baxmayaraq, "Şimal axını 2" qaz kəmərinin tikintisi planlarını təbliğ etməyə davam edib. Merkel hökuməti həmçinin Almaniyanın ən böyük qaz anbarlarının Rusiyaya dövlət qaz şirkətinə satılmasını təsdiqləyib”, WSJ yazır.

2014-cü ildə Rusiyanın Krımı işğal etməsindən sonra NATO-nun o zamankı baş katibi Anders Foq Rasmussen Almaniyanı Kremldən daha da asılı vəziyyətə salmaq barədə Merkelə xəbərdarlıq etmişdi. Onun sözlərinə görə, Putin üçün kəmərin "bizneslə və ya iqtisadiyyatla heç bir əlaqəsi yox idi - bu, geosiyasi silah idi".

Nəşr qeyd edir ki, kansler postunu tərk etdikdən və Rusiya Federasiyasının Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsindən sonra Merkel səhvlərini etiraf etməyib və onlar üçün üzr istəməyib.

“Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski keçən aprel ayında Putinə güzəşt siyasətinin nəticələrini görmək üçün onu Rusiyanın hərbi cinayətlərinin qeydə alındığı Bucaya səfər etməyə dəvət edəndə Merkel heç bir reaksiya vermədi”, deyə nəşr yazıb.

Daha da pisi, sentyabr ayında çıxışlarından birində Merkel, onun siyasi mentoru, alman birləşdiricisi Helmut Kolun (indi mərhum) nəinki Ukraynanı dəstəkləyəcəyini, həm də “indi sadəcə olaraq ağlasığmaz görünən şeylər haqqında da düşünəcəyini, yəni necə edəcəyini düşünəcəyini söylədi". Merkelin Almaniyadakı bu açıqlaması, ən azı, yersiz kimi qəbul edildi.

Merkelin başqa bir strateji səhvi, bir çoxları tərəfindən bu günə qədər mərhələli şəkildə baş verən nüvə enerjisindən tamamilə imtina etmək qərarı adlandırılır. Qərar Yaponiyada Fukusima fəlakətinə cavab olaraq qəbul edilib, lakin sonda Almaniyanı Rusiya qazından daha da asılı vəziyyətə salıb.

2008-ci ildə Ukrayna və Gürcüstanın NATO-ya daxil olmasının qarşısını alan şəxs məhz Merkel sayılır. Sonra o, ABŞ prezidenti Corc Buş administrasiyasının bu iki ölkəni Alyansa qəbul etmək çağırışına veto qoydu. Bunu ABŞ Milli Təhlükəsizlik Şurasının keçmiş əməkdaşı, ABŞ prezidentinin Rusiya üzrə müşaviri Fiona Hill də təsdiqləyib.

Bunun əvəzində Merkel NATO-nun Ukrayna və Gürcüstana açıq, lakin məcburi olmayan dəvətini təşkil etməyə kömək etdi, Hillin dediyinə görə, bu, bir tərəfdən Putini qəzəbləndirdiyi üçün “ən pis ssenari” idi, digər tərəfdən isə heç bir ölkəyə heç bir təklif vermədi. 

2014-cü ildə Rusiyanın Ukraynaya hibrid işğalından sonra Merkel münaqişənin kəskin mərhələsini tez bir zamanda həll etmək səylərinə rəhbərlik edib. Lakin WSJ-nin qeyd etdiyi kimi, onun səyləri yalnız Kiyevi məyus etdi, çünki Rusiya qonşusunun ərazilərini işğal etdiyinə görə heç bir ciddi cəzaya məruz qalmadı.

"Putin üçün heç bir qırmızı xətt çəkilmədi. Merkel hesablanmış riskə getdi. Bu, qambit idi, amma sonda uğursuz oldu", Hill hesab edir.

WSJ qeyd edir ki, bir sıra ekspertlər məhz bu qənaətə gəlirlər: Qərbin qırmızı xətlər yaratmaması və Almaniya ilə iqtisadi əməkdaşlığı davam etdirməsi Putini 2022-ci ildə genişmiqyaslı hücuma keçməyə sövq edib.

WSJ-nin məlumatına görə, Putin "Yaxşı, mən bundan xilas ola bilərəm. Bəs niyə davam etməyək" deyə düşünür.

Qəzet qeyd edir ki, Merkelin hələ də tərəfdarları var, lakin Almaniya onun ağır böhranlara səbəb olan 16 illik hakimiyyətinin nəticələrini aradan qaldırmaq üçün mübarizə apardıqca onlar azalır.

Samir