İranın İsrail münaqişəsindəki rolu nədir və nələr gözlənilir? - "Bloomberg" yazır

DÜNYA
11:58 / 10.10.2023
715

"İsrailli qadınlara və uşaqlara qarşı vəhşiliklərin sübutu artdıqca İran liderlərinin HƏMAS-ın "qələbəsini" alqışladığını görmək təəccüblü olduğu qədər absurrdur".

HİT.az xəbər verir ki, bunu "Bloomberg" yazır.

“Biz hələ də İranın HƏMAS-ın İsrailə qarşı şənbə günü hücumunda hansı rol oynadığını dəqiq bilmirik, lakin Tehranın tərəfdaşının ən azı icazə istəməsinə dair artan sübutlar var. Yəni İsrail və Amerika siyasətçiləri cavablarında bunu nəzərə almalı olacaqlar", deyə nəşr yazır.

İran artıq əvvəlki kimi təcrid olunmuş və həssas deyil. Ukraynadakı müharibə geosiyasi tarazlığı dəyişdi və nəticədə, bəlkə də 1979-cu il inqilabından sonra ilk dəfədir ki, Tehran ən azı diplomatik müdafiəni təmin etmək üçün nüfuzlu dostlarına arxalana bilər. Buna onun Ukraynaya müdaxiləsi üçün Moskvanı hücum dronları ilə təmin etmək rolu kömək edib.

İran neftinin tədarükünün qlobal qiymətləri aşağı salmaqda əhəmiyyəti, eləcə də Hörmüz boğazından daha böyük neft axınını pozmaq potensialı həm də qoruma olmasa da, müəyyən rıçaqlar təklif edir.

Eyni zamanda, bir çoxlarının artıq dediyi kimi, 2020-ci ildə ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə imzalanan Abrahams sazişindən sonra İsraillə ərəb dünyası arasında münasibətlərin normallaşması prosesi irəliləyib. İsrail Qəzza zolağında və İordan çayının qərb sahilində yaşayan fələstinlilərlə güzəşt siyasətinə başlasa da, Səudiyyə Ərəbistanına qoşulma razılaşması masada idi. Şənbə günü hər şey dayandı - İranın aşkar qələbəsi.

HƏMAS hücumu İranın illərdir həyata keçirmək istədiyi açıq-saçıq dağıdıcı əməliyyat növüdür və bu, onun bir çox daxili problemlərindən xoş diqqəti yayındırır.

"İran rejimi üçün əsas problem odur ki, tamamilə ABŞ gücü tərəfindən dəstəklənən qəzəbli İsraillə müharibə, əgər uğursuz olarsa, onun son mövqeyi ola bilər və ya eyni zamanda, Livandakı etibarlı qüvvəsi olan "Hizbullah"ın sonu ola bilər", deyə Yaxın Şərq üzrə mütəxəssis və Londondakı Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar İnstitutunun geosiyasi ekspertiza üzrə baş məsləhətçisi Con Rayne bildirib.

Buna görə də İran son illərdə birbaşa şərti müharibədən yayınmağa çalışıb.

Eyni zamanda, ABŞ və İsrailin qarşısında duran vəzifə, qarşıdan gələn münaqişənin özləri üçün qiymətini və məhvini artırmadan İranı cəzalandırmaqdır. Dağlarla kəsilmiş və Ukraynadan 2,5 dəfə böyük - 88 milyon əhalisi olan bir ölkəni işğal etmək variant deyil. İrandan kənarda SEPAH və onun müvəkkil qüvvələrinə qarşı zərbələr təsir göstərə bilər. İran daxilində hava zərbələri hətta daxili opponentlərini ümumi xarici təhlükəyə qarşı çıxmağa sövq etmək Ali Rəhbər Əli Xamneyiyə xeyir verə bilər.

Nisbətən az sayda adi iranlı ABŞ və ya İsraillə döyüşməkdən məmnun olardı, lakin xatırlamaq lazımdır ki, 2020-ci ildə ABŞ tərəfindən İraqda öldürülən SEPAH Qüds Qüvvələrinin başçısı Qasim Süleymani bu ölkədə ən populyar fiqurlardan biri idi. Hətta rejim əleyhdarları da İslam Dövləti kimi sünni radikalları ilə xaricdə mübarizə aparmaq ideyasını mənimsəyiblər ki, bunu daxildə etmək məcburiyyətində qalmasınlar.

Samir

0