Dərin kosmosdan gələn sirli partlayışlar “ulduz zəlzələlərinin” nəticəsi ola bilər.
HİT.az xəbər verir ki, bu barədə "İndependent" nəşri yazır.
illərdir elm adamları kosmos hissələrindən gələn sürətli radio partlayışlarını və ya FRB-ləri müşahidə ediblər. Bunlar çox intensiv və qısa enerji partlayışlarıdır. Onların bir çoxu qeydə alınsa da, tədqiqatçılar hələ də haradan gəldiyini və necə əmələ gəldiyini bilmirlər.
İndi elm adamları bu FRB-lər və zəlzələlər arasında oxşarlıqların olduğunu fərqinə varıblar. Alimlər araşdırma apararaq, partlayışların ulduzların zəlzələ kimi tanınan oxşar davranışının nəticəsi ola biləcəyini irəli sürüblər.
Bu, qara dəliklərlə toqquşan neytron ulduzlardan tutmuş yadplanetlilərin texnologiyasına qədər hər şey ola biləcəyinə dair fərziyyələrə səbəb olan qeyri-adi partlayışların yalnız bir mümkün izahıdır. Bununla belə, əksəriyyəti bu FRB-lərin ən azı bəzilərinin supernəhəng ulduzların inanılmaz dərəcədə sıx kiçik cisimlərə çökməsi zamanı əmələ gələn neytron ulduzlardan gəldiyi qənaətinə gəliblər.
Yeni araşdırmada elm adamları təkrarlanan FRB-ləri yayan üç fərqli mənbədən götürülmüş təxminən 7000 partlayışdan əldə edilən məlumatları araşdıraraq, onların yarandığı vaxtı və enerjini müəyyənləşdirməyə çalışıblar. Daha sonra onlar zəlzələ məlumatlarına və günəş alovu məlumatlarına baxıb və onları müqayisə ediblər.
"Nəticələr FRB-lər və zəlzələlər arasında nəzərəçarpacaq oxşarlıqları aşağıdakı kimi göstərir: birincisi, tək bir hadisə üçün afterşokların baş vermə ehtimalı 10-50% təşkil edir; ikincisi, afterşokların tezliyi zamanla azalır; üçüncüsü, afterşokların tezliyi həmişə sabitdir. Hətta FRB zəlzələlərinin aktivliyi əhəmiyyətli dərəcədə dəyişsə belə və dördüncüsü, əsas təkanların enerjiləri ilə onun afterşokları arasında korrelyasiya yoxdur”, deyə Tokio Universitetinin professoru Tomonori Totani izah edib.
Nəticələr alimləri neytron ulduzların xarici səthində möhkəm qabığın olduğunu güman etməyə vadar edib. Bu qabıq daha sonra Yerin səthi kimi ulduz zəlzələlərini yaşayır və bu zəlzələlər daha sonra FRB şəklində bizə çatan güclü enerji partlayışlarını buraxır.
Samir
