Fransa, Almaniya və Böyük Britaniya MAQATE-nin Rəhbərlər Şurasının qarşıdan gələn iclası fonunda İrana qarşı qətnamə layihəsi hazırlayıb və ABŞ-ın bu cür hərəkətlərə etirazına məhəl qoymayaraq, onu irəliyə aparmaq niyyətindədir.
HİT.az xəbər verir ki, "Reuters" agentliyi bu barədə adı açıqlanmayan diplomatlara istinadən yazıb.
Qərb mediası daha əvvəl mənbələrə istinadən xəbər vermişdi ki, ABŞ Fransa, Britaniya və Almaniya ilə MAQATE-də İrana qarşı qətnamə tələb edib-etməmək məsələsində fikir ayrılığına düşüb və bununla da daha da gərginləşmə riski var. Qeyd olunub ki, ABŞ MAQATE-nin Rəhbərlər Şurasının növbəti iyun sessiyası zamanı İranın nüvə proqramında irəliləyişini pisləmək ideyasından imtina etmək üçün bir sıra Avropa ölkələri və Britaniyaya təzyiq göstərir.
"Biz amerikalıları hərəkətə keçməyə sövq edirik, lakin onlar İranla eskalasiyaya səbəb olmamaq üçün heç nə edə bilməyəcəyini düşünərək, hələ də dayanmağa davam edirlər. Bu, indiyə qədər heç nəyə gətirib çıxarmayıb və biz hesab edirik ki, indi biz öz mövqeyimizi nümayiş etdirməliyik", agentlik yüksək rütbəli avropalı məmurun sözlərini sitat gətirir.
Qeyd olunur ki, Avrotroyka ölkələri artıq agentliyin İdarəetmə Şurasına daxil olan ölkələr arasında qətnamə layihəsini yayıb.
Avropalı diplomatlar arasında üç anonim agentlik mənbəsinin bildirdiyinə görə, yeni qətnamə İranın hərəkətlərinin araşdırılmasına diqqət yetirir və MAQATE-nin baş direktoru Rafael Qrossidən agentliyin rüblük təqdim etdiyindən daha çox İranın nüvə fəaliyyəti ilə bağlı "daha əhatəli hesabat" tələb etmək imkanını ehtiva edir. Agentlik qeyd edir ki, bununla belə, qətnamə işi BMT Təhlükəsizlik Şurasına göndərməklə hədələməyəcək.
"Reuters" əlavə edir ki, MAQATE-də İrana qarşı son qətnamə bir il yarım əvvəl qəbul edilib .
2015-ci ildə Böyük Britaniya, Almaniya, Çin, Rusiya, ABŞ, Fransa və İran nüvə sazişinə - İranın nüvə proqramına məhdudiyyətlər müqabilində sanksiyaların aradan qaldırılmasını ehtiva edən Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planına (JCPOA) daxil olub. ABŞ prezidenti Donald Trampın rəhbərliyi altında 2018-ci ilin mayında JCPOA-dan çıxıb və Tehrana qarşı sanksiyaları bərpa edib. Buna cavab olaraq İran nüvə tədqiqatları, sentrifuqalar və uranın zənginləşdirilməsi səviyyələrinə qoyulan məhdudiyyətlərdən imtina edərək, saziş üzrə öhdəliklərinin mərhələli şəkildə azaldılmasını elan edib.
Vyanada JCPOA-nın yenilənməsi və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarının ləğvi ilə bağlı danışıqlar aparılıb. 2021-ci ilin dekabrında tərəflər Avropa tərəfinin İranın mövqelərinin yer aldığı iki saziş layihəsi üzrə razılığa gəliblər. İran nümayəndəsi Baqeri Kyaninin sözlərinə görə, danışıqlar uğurlu olub, lakin ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Ned Prays Vyanada irəliləyişi təvazökar kimi qiymətləndirib və Tehranı məsələyə ciddi yanaşmağa çağırıb. Hazırda Vyana danışıqları prosesində fasilə yaranıb.
2021-ci ilin dekabrında İran Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinə (MAQATE) əvvəllər müşahidə kameralarının quraşdırılmasına icazə verilməyən və ya obyektin rotor boruları və sentrifuqa körüklərinin istehsalını bərpa etmədiyini təsdiqləyən Kərəc nüvə obyektində kameraların dəyişdirilməsinə könüllü icazə verib. Eyni zamanda Tehran Kərəc şəhərindəki nüvə obyektinin müşahidə kameralarının məlumatlarını yalnız Amerikanın bütün sanksiyaları ləğv edildikdən sonra təqdim edəcəyini bildirib.
Samir
