Alimlər kosmos uçuşlarının sağlamlığa yeni təhlükəsi aşkar etdi

DÜNYA
22:00 / 24.09.2024
40

Con Hopkins Tibb Mərkəzinin amerikalı alimləri müəyyən ediblər ki, aşağı çəkisi təsirinə məruz qalma ürək daralmalarının sağlam ritmini pozur və ürək toxumasını zəiflədir. 

HİT.az xəbər vetit verir ki, tədqiqat "Proceedings of the National Academy of Sciences" (PNAS) elmi jurnalında dərc olunub.

Mütəxəssislərin fikrincə, Beynəlxalq Kosmik Stansiyanın (BKS) göyərtəsində olan ekipaj zaman keçdikcə Yerdəki insanlarınkinin təxminən yarısı qədər zəif olan ürəkləri döyünməyə başlayır.

Tədqiqatçıların tapıntıları insanların yaratdığı pluripotent kök hüceyrələrlə aparılan təcrübələrə əsaslanır. Onlar əvvəlcə ürək əzələ hüceyrələrinə (kardiyomiyositlər) çevrildi və sonra biomühəndis toxuma çipinə yerləşdirilib.

Komanda iki çip yaradıb, onlardan biri ISS-ə göndərilib, digəri isə laboratoriyada qalıb. Sınaq müddəti başa çatdıqdan sonra kosmik nümunə Yerə qaytarılıb.

Təhlil göstərib ki, kosmosdakı kardiyomiyositlər aritmiya - orqan çatışmazlığına səbəb ola biləcək bir pozğunluq nümayiş etdirərək fasilələrlə yığılmağa başlayıblar. ISS-nin göyərtəsində sancılar arasındakı fasilələr yerüstü nümunə ilə müqayisədə demək olar ki, beş dəfə artıb.

Alimlər həmçinin müəyyən ediblər ki, kosmosa göndərilən toxumada sarkomerlər (əzələ hüceyrələrində onların büzülməsinə kömək edən zülal dəstələri) daha qısa və nizamsız olur ki, bu da insanlarda ürək xəstəliyinin əlamətidir.

Bundan əlavə, hüceyrələrdə enerji istehsal edən mitoxondriyalar daha böyük, yuvarlaqlaşdı və hüceyrələrə enerji istifadə etməyə və istehsal etməyə kömək edən xarakterik qıvrımları itirib.

Tədqiqatçılar deyirlər ki, kosmosda ürəyin fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq üçün dərmanların hazırlanması Yer kürəsində ürək-damar xəstəliklərindən əziyyət çəkən insanlara da kömək edəcək.

Samir

0