Everest ildə təxminən 2 mm böyüyür və onun hündürlüyü üçün rəsmi rəqəm sonuncu dəfə 2020-ci ildə demək olar bir metr artırılaraq 8,848,86 m-ə qədər düzəldilib.
HİT.az xəbər verir ki, bu barədə "Independent" məqaləsində deyilir.
London Universitet Kollecinin alimlərinin fikrincə, onun hündürlüyünün dəyişməsinə səbəb Everestin zirvəsindən təxminən 75 km axan çaydır.
"Dağın böyüməsi əvvəllər tektonik plitələrin yerdəyişməsi ilə əlaqələndirilirdi, baxmayaraq ki, bu nəzəriyyə Everest zirvəsinin Himalay dağlarının növbəti ən yüksək zirvəsindən təxminən 250 metr yuxarı qalxaraq, silsilənin digər zirvələri ilə müqayisədə anormal dərəcədə yüksək olmasını izah etmirdi. Dünyanın növbəti üç ən hündür zirvəsi - K2, Kangchenjunga və Lhotse - hündürlüyü ilə bir-birindən təxminən 120 metr fərqlənir", deyə məqalədə qeyd edilir.
Tədqiqatçılar müəyyənləşdirib ki, dünyanın ən yüksək dağından təxminən 75 km aralıda olan çay şəbəkəsinin eroziyası Everest dağının böyüməsinə səbəb ola bilər, çünki çay əhəmiyyətli dərəni kəsir. Bu eroziya yer qabığının bir hissəsinin kütləsini itirməsi və daha sonra aşağıda qaynar maye mantiyasının güclü təzyiqi nəticəsində yuxarıya doğru "üzən" zaman baş verən paradoksal hadisə yaradır. Eyni zamanda, bu proses sürətli deyil: bəli, son 89 min il ərzində Everest 15-50 metr böyüyüb.
"GPS alətləri ilə onların ildə təxminən 2 mm böyüdüyünü görə bilərik və indi bunu nəyin idarə etdiyini daha yaxşı başa düşürük", deyə alimlər izah edib.
Eyni zamanda, alimlər qeyd edirlər ki, bu mərhələli proses hər il cəmi bir neçə millimetr artıma səbəb olsa da, geoloji zaman çərçivələrində əhəmiyyətli ola bilər. Everest dağının vəziyyətində, yaxınlıqdakı Arun çayının yaxınlıqdakı Kosi ilə birləşməsindən sonra bu proses son 89.000 il ərzində sürətləndiyi görünür. Bu, Kosi çayından daha çox suyun axması ilə nəticələndi və onun eroziv gücünü artırıb. Daha çox torpaq yuyulmağa başladıqca, bu, Everestə qalxma sürətini tədricən artıraraq dağın zirvələrini daha da yüksəldib.
"Yaxınlıqdakı çay sistemi daha da dərinləşdikcə, material itkisi dağın daha da yüksəlməsinə səbəb olur", deyə tədqiqatın həmmüəllifi Adam Smit bildirib.
Samir
