İsveçrə alimləri hesab edirlər ki, Yerin ərimiş dəmir nüvəsindəki dəyişikliklər planetdə gün uzunluğundakı kiçik dəyişikliklərdən məsul ola bilər. Günün uzunluğu sabit görünsə də, əslində dəyişir və bu model uzun müddət ərzində nəzərə çarpır. 

HİT.az xəbər verir ki, araşdırma "Geophysical Research Letters" (GRL) jurnalında dərc olunub.

Yer öz oxu ətrafında fırlanır, lakin onun hərəkəti həmişə tam olaraq 24 saata sığmır. Günün uzunluğuna bir çox amillər, o cümlədən Ayın qravitasiya təsiri və Yer qabığındakı proseslər təsir edir. Əriyən buz və ya suyun həcminin dəyişməsi kimi kütlə paylanmasındakı dəyişikliklər də planetin fırlanma sürətinə təsir edə bilər. Bununla belə, bir neçə min illik zaman intervalları ərzində elm adamları məlum amillərlə izah etmək çətin olan gün uzunluğunda cüzi dalğalanmalar müşahidə etdilər. Mümkün izahatlardan biri belə dəyişikliklərə səbəb olan Yerin nüvəsi ilə mantiya arasındakı sərhəddəki hərəkətdir.

Tədqiqatçılar bu dalğalanmaları daha dəqiq təhlil etmək üçün yeni yanaşma hazırlayıblar. Bunun üçün onlar neyroşəbəkələrdən, həmçinin süxurların təhlilindən əldə edilən Yerin maqnit sahəsinə dair məlumatlardan istifadə ediblər. Planetin minilliklər ərzində fırlanmasındakı dəyişiklikləri izləməyə imkan verən günəş tutulmalarından alınan məlumatlardan da istifadə edilib.

Nəticələr göstərib ki, buz və suyun kütləsindəki dəyişikliklərin günün uzunluğuna təsiri əvvəllər güman ediləndən xeyli azdır. Bunun əvəzinə, dalğalanmalar Yerin maye xarici nüvəsinin hərəkətini izah edən modellərə uyğun gəlir.

Bununla belə, elm adamları sualın hələ də açıq olduğunu vurğulayırlar, çünki belə kiçik dəyişikliklərin modelləşdirilməsi əlavə təkmilləşdirmələr və daha dəqiq məlumatlar tələb edir. Gələcəkdə alimlər Yerin daxili hissəsindəki müxtəlif proseslərin günün uzunluğuna necə təsir etdiyini daha yaxşı başa düşmək üçün daha tam modellər üzərində işi davam etdirməyi planlaşdırır.

Samir