NASA alimləri çətin bir vəzifə ilə üzləşmişib: Ayın cənub qütbündə onları gözləyən işıqlandırma şəraitində astronavtları normal görmə qabiliyyətini necə təmin etmək olar? Planetin bu hissəsində günəş işığı heç vaxt üfüqdən 7°-dən yuxarı qalxmır, parlaq sahələr və dərin kölgələr arasında kəskin kontrastlar yaradır.

Hit.az xəbər verir ki, bu barədə NASA öz internet portalında məlumat yayıb.

Bəşəriyyət Aya qayıtmağa hazırlaşır, artıq orada uzun müddət qalmağı planlaşdırır. Daimi baza üçün Ayın cənub qütbü seçilib ki, burada Yerlə etibarlı əlaqə, günəş işığına çıxış və buz çöküntüləri su ilə təmin oluna bilər. Bununla belə, dirəkdə işıqlandırma şəraiti olduqca qeyri-adidir. Günəş heç vaxt üfüqdən 7°-dən yuxarı qalxmır, həddindən artıq işıq şəraiti yaradır.

İnsanın görmə qabiliyyəti parlaq işıqdan tam qaranlığa qəfil keçidlərə zəif uyğunlaşdırılıb ki, bu da missiyaları çətinləşdirə və astronavtların maneələri görmə qabiliyyətinə və gəzinti kimi sadələrdən tutmuş, Ayda gəzinti aparatları kimi daha mürəkkəb tapşırıqları yerinə yetirmək qabiliyyətinə təsir göstərə bilər.

Bu cür işıqlandırma avadanlıqların bütün aspektlərinin yenidən nəzərdən keçirilməsini tələb edir. Alimlər gözləri günəş işığından qoruyacaq, kölgələrdə görmə qabiliyyətini təmin edəcək və işıqlandırmadakı qəfil dəyişikliklərə görmə qabiliyyətini tez uyğunlaşdırmağa kömək edəcək dəbilqələrin pəncərə və üzlüklərinə yeni texnologiyaların tətbiqi imkanlarını araşdırırlar.

Tədqiqatçılar həmçinin həyat dəstək sistemləri üçün mövcud tələblərdəki boşluqları müəyyən ediblər. Məsələn, hazırkı skafandrlar hərəkət üçün çeviklik təmin edir, lakin astronavtların yönünü itirmək riski olmadan parlaq ərazilər və kölgələr arasında necə təhlükəsiz hərəkət edə biləcəyini nəzərə almır.

Bu problemi həll etmək üçün tədqiqatçılar avadanlıqları sınaqdan keçirməyə və ekipajı Ayın vizual çağırışlarına hazırlamağa kömək edəcək fiziki və virtual simulyatorlar yaratmağı planlaşdırırlar. Bu inkişaflar, astronavtların təhlükəsizliyi və səmərəliliyində görmə qabiliyyətinin əsas rol oynayacağı Artemida missiyalarının uğurla həyata keçirilməsi istiqamətində mühüm addım olacaq.

Samir