Çindən olan bir qrup alim Kainatın ən parlaq obyektlərindən birinin - aktiv qalaktik nüvələrin strukturunun necə dəyişdiyini kəşf edib. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "The Astrophysical Journal" (AstroJournal) jurnalında dərc olunub.

Aktiv qalaktik nüvələr qalaktikaların mərkəzlərində yerləşən nəhəng qara dəliklərdir. Belə qara dəliklər maddəni istehlak edir və böyük miqdarda enerji buraxır ki, bu da qalaktik nüvələrin yüksək parlaqlığını izah edir. Qara dəliklərin yaxınlığında işıq yayan qazdan ibarət genişzolaqlı bölgə adlanır. Bu qaz nüvələrin spektrində xarakterik geniş emissiya xətləri əmələ gətirir ki, bu da qara dəliklərin necə fəaliyyət göstərdiyi və onların yaxınlığında hansı proseslərin baş verdiyi haqqında qiymətli məlumat verir.

Alimlər yeni araşdırmada qalaktikaların nüvələrində qazın quruluşu və davranışının əvvəllər düşünüldüyündən qat-qat mürəkkəb olduğunu aşkar ediblər. Genişzolaqlı bölgələrdə qazın qara dəliyin cazibə qüvvəsi və radiasiya təzyiqinin təsiri altında hərəkət edəcəyi gözlənilir ki, bu da qaz axını yarada bilər. Bununla belə, yeni məlumatlar göstərdi ki, bu proseslər aktiv qalaktika nüvəsinin parlaqlığından və digər amillərdən asılı olaraq çox dəyişə bilər.

Tədqiqatçıların “anti-tənəffüs effekti” adlandırdıqları qeyri-adi bir fenomenə xüsusi diqqət yetirilib. Güman edilirdi ki, qalaktika nüvəsinin parlaqlığı artdıqca qaz genişlənəcək və müxtəlif genişzolaqlı bölgələrdən gələn işığın gecikmə müddəti artacaq. Amma müşahidələr göstərdi ki, nüvənin parlaqlığı artdıqca işığın gecikməsi, əksinə, azalıb.

Alimlərin fikrincə, işin nəticələri aktiv qalaktika nüvələrində baş verən prosesləri dərk etməyimizə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə və qara dəliklərin fizikasını daha dəqiq öyrənməyə kömək edə bilər.

Samir