1965-ci ildə, Vyetnam müharibəsi dövründə ABŞ vyetnamlılara psixoloji və mənəvi cəhətdən təsir etmək üçün “Tiger Force” adlı yüksək ixtisaslaşmış birlik yaradıb. Ordunun elit kəşfiyyat bölməsi olan birliyin işi Vyetnamın sıx cəngəlliklərində uzunmüddətli kəşfiyyat missiyası daşıyıb. “Tiger Force”un rəsmi funksiyası bu cür adlansa da, əsl məqsədi tamam fərqli olub. Birliyin 1967-1968-ci illər arasında vyetnamlı mülki şəxslərə qarşı zorakılıq hərəkətləri illər sonra geniş araşdırma mövzusuna çevrilib.
Bu hərbçilərin hərəkətləri qeyri-döyüşçülərin öldürülməsi, işgəncələrin verilməsi və cəsədlərin parçalanması ilə məhdudlaşmayıb. ABŞ rəhbərliyi bu yolla Vyetnamın əməliyyatlarını pozmağa, kritik kəşfiyyat məlumatları toplamağa, Vyet Konq və Şimali Vyetnam qüvvələrinə psixoloji təzyiq göstərməyə çalışıb.
Əməliyyatlar və hərbi cinayətlər
“Tiger Force”un hərbi missiyaları barədə hesabatlar və araşdırmalar onun Vyetnamdakı əməliyyatlarının müharibə cinayətləri kimi tanınan beynəlxalq hüququn və hərbi normaların ciddi şəkildə pozulmasını ortaya qoyub. Media tərəfindən aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, bölmə üzvləri döyüşlərdə iştirak etməyən mülki şəxslərin, o cümlədən qadın və uşaqların öldürülməsində iştirak ediblər.
“Tiger Force”a aid edilən müharibə cinayətlərinə Vyetnam kəndlilərinin ucdantutma öldürülməsi, məhbuslara işgəncə verilməsi və düşmən cəsədlərinin parçalanması daxildir. Bunkerlərdə olan qadın və uşaqların bombalandığı barədə də məlumatlar var. Bundan əlavə, yaşlı fermerlərin amansızlıqla edam edilməsi və məhbusların qulaqlarının kəsilməsi ilə bağlı dəfələrlə qeydlər edilib.
Bu cür hərəkətlər müharibədə humanist rəftar üçün beynəlxalq hüquq standartlarını müəyyən edən Cenevrə konvensiyalarının açıq şəkildə pozulması olub. Sübutlar göstərib ki, bölmə əməliyyatlarına çox vaxt sərbəst atəş zonaları seçməklə başlayıb. Yəni, istədiyi hədəfi öldürə bilərdi.
Bununla belə, bu siyasət əhəmiyyətli sui-istifadələrə səbəb olub, çünki döyüşçülərlə qeyri-döyüşçülər arasındakı fərq çox vaxt nəzərə alınmayıb. Bu cinayətlərin həqiqiliyi digər əsgərlərin şahid ifadələri və müharibədən sonra aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub. Bu ifadələr lazımsız zorakılıq və qəddarlığın acınacaqlı mənzərəsini çəkib.
Sonq Ve dərəsində vəhşiliklər
Vyetnamın mərkəzi dağlıq ərazilərində yerləşən Sonq Ve dərəsi 1967-ci ildə “Tiger Force” üzvləri tərəfindən törədilmiş bir sıra qəddar hərəkətlərin ünvanı olub. Bu insidentlər bölmənin kəşfiyyat və informasiya missiyalarından əhəmiyyətli dərəcədə yayınaraq mülki şəxslərə qarşı total zorakılığa çevrilən daha geniş davranış modelinin bir hissəsi idi.
Hesabatlar və araşdırmalar göstərib ki, bir neçə ay ərzində “Tiger Force” əsgərləri bölmə üçün heç bir təhlükə yaratmayan silahsız kəndlilərin, o cümlədən qadınların və qocaların öldürülməsində iştirak ediblər.
Həm bölmə daxilindəki əsgərlərdən, həm də sağ qalan kəndlilərdən olan şahidlərin ifadələri mülki şəxslərin məhkəməsiz və döyüşlərdə iştirakına dair sübutlar olmadan edam edildiyi əsassız təcavüz səhnələrini təsvir edib. Hərbi və hökumət orqanları tərəfindən cavabdehliyin olmaması bu hərəkətlərin davam etdirilməsinə zəmin yaradıb.
Araşdırma və cəzasız qalan cəlladlar
ABŞ-nin ordusunda “Tiger Force” ilə bağlı təhqiqat hadisələrin qeydə alınmasından bir neçə il sonra, 1971-ci ildə başlayıb. Bu istintaq bölmənin keçmiş üzvlərinin Vyetnamda xidmət edərkən şahidi olduqları və ya iştirak etdikləri vəhşiliklərdən dəhşətə gələn iddialara görə başladılıb.
Bu ilkin araşdırmanın hərtərəfli olmasına baxmayaraq, onun nəticələri dərhal ictimaiyyətə açıqlanmayıb və o zaman “Tiger Force” üzvlərinə qarşı heç bir cinayət ittihamı irəli sürülməyib.
“Tiger Force”nin müharibə cinayətlərinin ictimai ifşası 2003-cü ildə, “The Toledo Blade” böyük bir araşdırma apardıqda və bölmənin vyetnamlı mülki şəxslərə qarşı amansız kampaniyasını təfərrüatlandıran bir sıra hesabatlar dərc etdikdən sonra yaranıb. Bu hesabatlar ordunun istintaq sənədlərinə, eləcə də sağ qalanlar və keçmiş əsgərlərlə müsahibələrə əsaslanıb. “The Toledo Blade”nin nəşrləri “Tiger Force” tərəfindən törədilən vəhşiliklərin miqyasını və şiddətini ifşa edib, qəzəb və məsuliyyətə çağırışlara səbəb olub.
Lakin bu faktlar açıqlandıqdan sonra təqsirkarlar dərhal məsuliyyətə cəlb edilməyib, bütövlükdə ordudakı bir sıra rəsmi şəxslər sadəcə olaraq töhmətlə “cəzalandırılıb”. Bölmə tərəfindən qətlə yetirilən mülki şəxslərin sayı dəqiq deyil, lakin onların amansız olması tərəflər arasında aparılan qeydlər zamanı ortaya çıxıb. Hətta danışıqların birində hərbçilər 6 yaşlı uşağın anası ilə birlikdə qətlə yetirilməsini, eyni zamanda 14 və 16 aylıq körpələrin öldürülməsini ətraflı müzakirə ediblər.
Beləliklə, sonradan dünyanın dörd bir yanında baş verən hərbi toqquşmalarda digər dövlətlərin hərbi cinayətə yol verib-vermədiyini təftiş edən, hesabatlar yayan, iddialar irəli sürən ABŞ rəhbərliyi öz yaxın tarixindəki qara ləkələrin üstündən sükutla keçir. Vyetnamdan sonra ABŞ hərbi kontingentinin İraqda və Əfqanıstanda da mülki əhaliyə qarşı qətliam törətməsinə dair faktlar var, ancaq bu faktlar bir qayda olaraq, “təsadüfən baş vermiş olaylar” kimi sənədləşdirilib.//Musavat.com
