Avstraliyanın Melburn Universitetinin mütəxəssislərinin rəhbərlik etdiyi beynəlxalq alimlər qrupu ilk dəfə olaraq bir sıra xüsusiyyətlərə malik nadir məməli olan Avstraliya marsupial köstəbəyinin genomunu öyrənə bilib. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Science Advances" (SciAdv) elmi jurnalında dərc olunub.

Marsupial mollar Avstraliya səhralarının dərinliklərində yaşayır. Platypuslarla yanaşı, onlar qitənin faunasının ən qəribə nümayəndələrindən biri hesab olunurlar. Bu canlılar tunel qazmırlar, ancaq ön ayaqlarından istifadə edərək boş qumda “üzərlər”. Erkək mollarında xaya yoxdur, buna görə də onların xayaları birbaşa qarın boşluğunda yerləşir. Dişilərin kisələri hərəkət edərkən qumla tıxanmamaq üçün yerləşdirilir.

Yeraltı nəfəs almaq çətin olduğundan, marsupial mollar oksigen çatışmazlığı şəraitində sağ qalmağı öyrəniblər. Yeni araşdırmada komanda qorunan toxuma nümunələrindən DNT çıxarıb. Alimlər Avstraliya kisəli köstəbəyinin genomunun xəritəsini çəkib, sonra onu adi molların genləri ilə müqayisə ediblər.

Təhlil göstərdiyi kimi, heyvanın gözlərinin degenerasiyası mərhələlərlə davam edib. Əvvəlcə linzadan məsul olan genlər, sonra isə retinanın işığa həssas hüceyrələri üçün dəyişib.

Bundan əlavə, tədqiqatçılar heyvanda oksigenin bütün bədənə daşınmasına cavabdeh olan zülal olan hemoglobin üçün əlavə gen tapıblar. Həmçinin məlum olub ki, reproduktiv orqanlar üçün əsas olan RXFP2 genindəki qüsur, xayaların məxluqun bədənindəki mövqeyini izah edir.

Əlavə DNT analizi, marsupial molların ən yaxın qohumlarının Avstraliya bandicoot və bilby (dovşan bandicoot), eləcə də Tasmaniya şeytanı olduğunu göstərib.

Alimlər deyirlər ki, dəlillər marsupial molların yavaş bir genetik azalmasına işarə edir. Bu proses təxminən 70 min il davam edir və ilk insanların Avstraliyaya gəlməsindən çox əvvəl başlamışdır. Tədqiqatçıların fikrincə, genetik müxtəlifliyin azalması temperaturun aşağı düşməsi və dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə bağlı ola bilər.

Samir