Bu yay daha ciddi problem yaranacaq. Avropa İttifaqı qaydalarına görə, anbarlar noyabrın 1-dək 90% dolu olmalıdır. Səhmlər adətən aprel və oktyabr ayları arasında doldurulur.
HİT.az xəbər verir ki, bunu "The Economist" yazıb.
Nəşr qeyd edir ki, Avropa bu il həmişəkindən daha çox alış-veriş etməli olacaq - məhz Asiya idxalçıları da ehtiyatlarını artırmağa tələsdiyi vaxt. Əlavə tədarüklər məhduddur: Amerika və Qətərdən LNG dalğası gözlənilir, lakin əksəriyyəti gələn il gələcək:
"Nəticədə bu yay veriləcək qazın qiyməti gələn qış üçün qazın qiymətindən bahadır ki, bu da yanacağın saxlanmasını sərfəli edir. Almaniyanın qaz tənzimləyicisi qazın saxlanmasını təşviq etmək üçün subsidiyaları nəzərdən keçirir. Bəzi ölkələr Aİ-nin qaz saxlama hədəfini yumşaltmaq istəyir".
Macarıstan və Slovakiya Türkiyədən Rusiya qazını almağa davam edir. Onlar və bəzi digər ölkələr, o cümlədən Avstriya da Avropanın şimalından gələn yenidən qazlaşdırılmış Rusiya LNG-sini alacaqlar. Bununla belə, tədarükü əvvəlkindən daha az etibarlı olan yanacağa daha çox pul ödəyirlər.
Nəşr qeyd edir ki, ilin əvvəlində dayandırılan tədarükün Ukrayna üzərindən bərpası onlara kömək edərdi. Bundan əlavə, bu, tədarük üçün rəqabəti azaltmaqla bütün Avropada qiymətlərin aşağı düşməsinə səbəb olacaq:
"Trampın danışıqlar yolu ilə sülh elan etməsindən sonra TTF qiymətləri 9% ucuzlaşıb. Yalnız 15 milyard kubmetrin qaytarılması. Kolumbiya Universitetindən Anne-Sofi Korbo deyir ki, 2023-cü ildə Ukrayna boru kəmərindən keçən m (pikdən xeyli aşağıda) TTF qiymətlərini son zirvəsindən üçdə bir qədər azalda bilər".
MUFG bankına görə, Ukraynadan keçən axınlar 2023-cü ilin aşağı səviyyələrindən qalxarsa, qiymətlər 2026-cı ilə qədər yenidən iki dəfə azala bilər:
"Ukrayna Rusiya ilə müqavilənin müddətini uzatmaqdan qəti şəkildə imtina edir, lakin hazırda həll yolları araşdırılır. Slovakiyanın milli qaz şirkəti Ukraynada törəmə müəssisə yaradır və Rusiyadan qaz tədarük etməyə icazə verən nəqliyyat lisenziyası üçün müraciət edir".
Daha ifrat variant da var - vaxtilə Avropaya ildə 55 milyard kubmetr qaz verən “Şimal axını 1” qaz kəməri və ola bilsin ki, heç istifadəyə verilməyən eyni gücə malik “Şimal axını 2” kəməri ilə satışın bərpası:
"Maneeler çox ciddidir. Rusiya enerjisinə əvvəlki açıqlığından böyük zərər çəkən Almaniya razılığını verməli olacaq. Ukraynalı dalğıclara aid edilən hücumdan sonra dörd “Şimal axını” borusundan üçünün təmirə ehtiyacı var. Oksford Enerji Tədqiqatları İnstitutundan Mayk Fulvud deyir ki, bu, yüz milyonlarla dollara başa gələcək. Rusiyadan ən ehtiyatlı olan Aİ üzvləri Moskvanın enerji resurslarından asılılığının artmasına fəal şəkildə qarşı çıxacaqlar"
Bir də Tramp faktoru var. Bir tərəfdən, Amerika prezidenti Avropanın ABŞ-dan daha çox LNG almasını istəyir, necə ki, Rusiyadan tədarük olmasaydı.
Rusiya tədarükünün tam bərpası bütün dünyada qiymətlərin düşməsinə səbəb ola bilər, yəni ABŞ-ın bir çox qazma qurğuları gəlirsiz olacaq və LNG layihələrinə milyardlarla dollarlıq investisiya qəflətən dəyərsiz olacaq.
Digər tərəfdən, Donald Tramp Nobel Sülh Mükafatını qazanmaq istəyər və sülh müqaviləsi çərçivəsində Rusiya qazının bir hissəsinin qaytarılması ödəməyə dəyər bir qiymət kimi görünə bilər.
Samir
