"PKK terror qruplaşmasının qurucu ideoloqu kimi Abdullah Öcalanın açıqlamaları hələ də kürd yaraqlıları və siyasi tərəfdarları arasında əhəmiyyətli təsirə malikdir".
Bu sözləri Azərbaycan Yəhudi Media Mərkəzinin politoloqu Rüstəm Tağızadə Hit.az-a açıqlamasında deyib.
O bildirib ki, Öcalanın tərksilah çağırışı güclü simvolik jestdir:
"Bu silahlı üsyandan siyasi prosesə doğru dəyişiklik istəyinə işarə etmək üçün nəzərdə tutula bilər. PKK simvolik gücünə baxmayaraq, köklü institusional strukturları və çoxsaylı fraksiyaları olan bir terror təşkilatıdır.
Onilliklər boyu davam edən silahlı mübarizə, ideoloji bağlılıq və kök salmış narazılıqlar tək bir çağırışın, hətta onun liderinin dərhal tərksilah və ya təşkilatın tam yenidən qurulmasına çevrilməsini çətinləşdirir".
Ekspert PKK terrorçularının Öcalanın çağırışına necə cavab verəcəyi barədə də danışıb:
"PKK Öcalanın ideologiyasını fərqli şərh edən qruplar şəbəkəsinə çevrilib. Bəzi qruplar tərksilahı siyasi legitimlik və sülh danışıqlarına doğru praqmatik addım kimi qiymətləndirsə də, digərləri bunu kürdlərin öz müqəddəratını təyinetmə mübarizəsinə xəyanət kimi qiymətləndirə bilər.
Öcalanın çağırışının təşkilatın transformasiyası ilə bağlı daxili müzakirələr üçün bir açılış olması mümkündür. PKK daxilində kritik bir kütlə onun baxışı ilə uyğunlaşarsa, silahlı qiyamdan siyasi hərəkata mərhələli keçid baş verə bilər. Həmçinin, bu prosesin qeyri-bərabər və mübahisəli olma ehtimalı da var".
Ekspertin sözlərinə görə, PKK-nın silahsızlanmaya doğru addımı nəzəri olaraq rəsmi Ankara tərəfindən alqışlana bilər:
"Ancaq bir şərtlə ki, bu, zorakılığın yoxlanıla bilən azalmasına və siyasi iştiraka keçidə səbəb olsun. Ancaq kürd sıralarında hər hansı bir parçalanma hiss oluna və bundan təzyiqlərə haqq qazandırmaq üçün də istifadə edilə bilər.
Beynəlxalq səhnədə Abdullah Öcalanın çağırışının sülh danışıqlarının yenilənməsi üçün əsas kimi istifadə edilməsi mümkündür. Qərb hökumətləri və regional güclər danışıqlar yolu ilə nizamlanmaya təkan vermək üçün fürsət görə bilər, lakin onlar öz siyasətlərini dəyişməzdən əvvəl konkret, yerində dəyişikliklərə dair sübut tələb edəcəklər.
Hesab edirəm ki, sözügedən çağırış PKK daxilində geniş konsensusa nail ola bilməsə, daha çox qatı qruplaşmaların parçalanmaq riskinə gətirib çıxaracaq. Bu parçalanma bir vəziyyətə gətirib səbəb ola bilər ki, bəzi qruplar tərksilah olur, digərləri isə silahlı müqaviməti davam etdirir. Potensial olaraq hər hansı daha geniş sülh prosesini çətinləşdirir".
Rüstəm Tağızadə qeyd edib ki, Öcalanın tərksilah çağırışı əhəmiyyətli bir ritorik dəyişiklik olsa da, əsl problem onun həyata keçirilməsindədir:
"Uğurlu keçid təkcə daxili konsensus deyil, həm də xarici aktorların tərksilahdan sonra siyasi inteqrasiya və iqtisadi dəstəyin olacağına dair təminatlarını tələb edəcəkdir. Ən yaxşı ssenaridə, Öcalanın müraciəti silahlı münaqişədən mərhələli, danışıqlar yolu ilə keçid üçün katalizator rolunu oynaya bilər. Bunun kürdlərin siyasi iştirakı üçün yollar aça bilər və potensial olaraq regional qeyri-sabitliyi azaltması mümkündür.
Bununla yanaşı, belə bir proses uzun, mürəkkəb və həm daxili dinamikada, həm də xarici geosiyasi təzyiqlərdə dəyişikliklərdən asılı olacaq. Öcalanın PKK-nın silahı yerə qoyması çağırışı kürd siyasətində həm simvolik, həm də potensial transformasiya anıdır. Eyni zamanda, dərin institusional kökləri, qruplaşmaların mürəkkəbliyini və regional təhlükəsizlik dinamikasının yüksək risklərini nəzərə alsaq, PKK-nın dərhal ləğvi mümkün deyil".
Mütəxəssis sözlərini belə yekunlaşdırıb:
"Daha inandırıcı olsa da, çağırış mərhələli və mübahisəli islahatlar prosesinə başlaya bilər. Bu proses uğurla idarə olunarsa, silahlı mübarizədən siyasi danışıqlara keçidə ehtimalı var. Bununla belə, nəticə böyük ölçüdə kürd hərəkatının daxili reaksiyasından, Türkiyə və beynəlxalq ictimaiyyət kimi xarici aktorların strateji hesablamalarından asılı olacaq. Fikrimcə, Türkiyənin regional güc olması həmçinin geosiyasi gücünün artması fonunda terrorla mübarizə metodları dəyişəcək".
Pərviz
