Üç il ərzində ABŞ və Avropa İttifaqı Rusiyaya Ukraynaya müdaxiləsi ilə bağlı sanksiyalarla təzyiq göstərib. Bütün bunlar yaxın aylarda dəyişə bilər, çünki Ağ Evin hazırkı rəhbəri Moskvanı yeni məhdudiyyətlərlə hədələyir və eyni zamanda danışıqlar zamanı onları yumşaltmağı təklif edir.
HİT.az “Politico”ya istinadən xəbər verir ki, Avropa yenidən Vaşinqtonun şıltaqlığından asılıdır.
Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar İnstitutunun sanksiyalar üzrə eksperti Mariya Şagina deyir ki, ABŞ-ın dəstəyi həyati əhəmiyyət kəsb edir, çünki ABŞ sanksiyaları ən güclüdür: "Vaşinqtonun rəhbərliyi olmasa, Avropa çətin vəziyyətə düşəcək – indi Amerika sanksiyalarının götürülməsi, Avropanın isə gücləndirilməməsi ehtimalı yüksəkdir".
Estoniyanın xarici işlər naziri Margus Tsahkna deyib ki, o, daha sərt sanksiyaların tətbiqi ehtimalının olduğuna tamamilə əmindir, çünki Putin öz məqsədini dəyişməsə, ABŞ-ın da bunu edəcəyi aydındır.
Lakin Tramp Rusiya ilə ikitərəfli danışıqlar zamanı sanksiyaların yumşaldılmasını təklif etməklə istənilən vaxt kursu dəyişə bilər. Bu baş verərsə, Aİ macarları sakitləşdirmək səylərindəki ən mühüm rıçaqdan məhrum olacaq. Blok məhdudiyyətlərini tətbiq etmək və ya genişləndirmək üçün yekdilliyin tələb olunduğunu nəzərə alsaq, bu, problem ola bilər.
Fevral ayında Aİ, təzyiqlərə baxmayaraq, Trampla danışıqlara görə Rusiyanın LNG-yə qadağanı sanksiyalar siyahısına daxil etməyib - Brüssel Vaşinqtonla qaz müqaviləsi bağlayana qədər Moskvanın yanacağına rəsmi qadağa təklif etmək istəməyib.
Həmçinin, Rusiyadan enerji asılılığına son qoymaq üçün “yol xəritəsi” də gözləməkdədir və rəsmilərin fikrincə, o, qaz ixracına, həmçinin neft və nüvə texnologiyalarına diqqət yetirəcək. Bu da qismən ABŞ-la enerji danışıqlarının həll olunmaması ilə bağlıdır. Trampın LNG danışıqları və Rusiya sanksiyaları ilə bağlı qərarları Aİ-nin öz enerji kursunu təyin etməyə kömək edəcək.
Əgər Amerika lideri LNG razılaşması ilə razılaşarsa, bu, Aİ-nin “yol xəritəsini” ləğv etməyə kömək edəcək və hətta Rusiyanın LNG-nin dayandırılması ilə bağlı müzakirələri canlandıra bilər. Danışıqlar heç nəyə gətirib çıxarmasa, bu, Avropa ölkələrinin həyatını xeyli çətinləşdirəcək.
Bundan əlavə, Tramp Rusiyanın kölgə donanmasında vintləri sıxa bilər, lakin o, həm də razılaşmadan asanlıqla uzaqlaşa bilər və ABŞ-ın bu gəmilərə qarşı sanksiyaları olmasa, Avropa təhlükəsizliyi təmin etməkdə və bir barel üçün 60 dollarlıq qiymət həddini tətbiq etməkdə çətinlik çəkəcək, xüsusən də bu sxemin artıq iflasa uğradığını nəzərə alsaq.
“Tramp bir məsələdə haqlıdır: neftin qiyməti bir barel üçün 40 dollardan aşağı düşmədikcə, Rusiya iqtisadiyyatı stabil olacaq – problem ondadır ki, mən Trampın Rusiyaya ciddi iqtisadi təzyiq göstərməkdə maraqlı olduğuna qəti şəkildə şübhə edirəm”, deyə Şagina qeyd edib.
Trampın Rusiya ilə atəşkəs danışıqları həlledici amil olacaq. Artıq bəzi avropalılar sülh razılaşması olacağı təqdirdə Rusiyanın enerji mənbələrinə qayıtmaq imkanını nəzərdən keçirirlər. Bir sıra ölkələrin diplomatları iddia edirlər ki, güclü sanksiyalar siyasəti blokun danışıqlarda söz sahibi olmasını təmin etməyin yeganə yoludur.
Latviyanın sanksiyalar üzrə xüsusi nümayəndəsi Aris Viqants deyib: “Sanksiyalar yalnız Rusiya Ukraynaya vurduğu zərəri kompensasiya edə bilsə və bunun əvəzini ödəyə bilsə, yüngülləşdirilə və ya ləğv oluna bilər”.
Samir
