Asiya fond bazarlarında kəskin eniş müşahidə olunur. Bu, COVİD-19 pandemiyası dövründən bəri "Wall Street"də qeydə alınmış ən pis həftənin fonunda baş verir.
HİT.az "Financial Times"a istinadən xəbər verir ki, ABŞ-ın keçmiş prezidenti və yenidən prezidentliyə namizəd olan Donald Trampın yüksək gömrük rüsumlarını qüvvədə saxlaması barədə açıqlaması bazarlarda panikaya səbəb olub.
Trampın administrasiyası bəyan edib ki, genişmiqyaslı gömrük rüsumları qüvvədə qalacaq. Bu qərar isə dünya iqtisadiyyatında potensial tənəzzül qorxularını artırıb.
Çinin birja göstəricilərində ciddi itkilər qeydə alınıb: Honqkonqun "Hang Seng" indeksi 10%-dən çox, materik Çinin "CSI 300" indeksi isə 5,8% enib. Yaponiyada "Topix" 6,5%, "Nikkei 225" isə 6,3% dəyər itirib. Avstraliyanın "S&P/ASX 200" və Cənubi Koreyanın "Kospi" indeksləri də 4%-dən çox azalıb.
Bu tendensiya ABŞ-da "S&P 500" indeksinin yalnız iki gün ərzində – cümə axşamı və cümə günləri – 5 trilyon dollar dəyərində itkiyə uğramasından sonra başlayıb. Bu, son 85 ildə "S&P 500" indeksinin bu qədər sürətli düşməsi ilə nəticələnmiş dördüncü haldır.
ABŞ-ın "West Texas Intermediate" markalı neftinin qiyməti 3,4% azalaraq bir barel üçün 59,80 dollar, beynəlxalq "Brent" markalı neft isə 3,4% enərək 63,35 dollar təşkil edib. Sənaye istehsalında geniş istifadə olunan və iqtisadi artımın dolayı göstəricisi sayılan misin qiyməti isə London birjasında 7%-dən çox azalaraq bir ton üçün 8 690 dollara düşüb.
Kriptovalyuta bazarında da eniş müşahidə olunub – "Bitcoin"in dəyəri 0,8% azalma ilə 78 198 dollara enib. ABŞ dolları əsas ticarət tərəfdaşlarının valyutaları qarşısında 0,3% dəyər itirdiyi halda, yapon yeni 0,8% güclənərək bir dollar üçün 145,6 yeni səviyyəsində qərarlaşıb. Çinin ofşor yuanı isə 0,2% zəifləyərək 7,31 yuan təşkil edib.
Yaponiyanın "Toyota" şirkətinin səhmləri 7%, "Nintendo"nun səhmləri isə 9,6% ucuzlaşıb. "Nintendo"nun ABŞ-da yeni "Switch 2" konsolu üçün əvvəlcədən sifarişlərin təxirə salınması bu düşüşə səbəb olub. "SoftBank" şirkətinin səhmləri 12,7%, Yaponiyanın ən böyük maliyyə qrupu olan "MUFG"nin səhmləri isə 15% dəyər itirib.
"BNP Paribas"ın Asiya-Sakit okean regionu üzrə səhmlər və törəmə maliyyə alətləri üzrə strategiya rəhbəri Ceyson Lui bildirib ki, bu enişlər əsasən Yapon bankları və maliyyə şirkətlərinə xarici investorların mövqelərini zəiflətməsi ilə bağlıdır.
Donald Tramp ABŞ prezidenti kimi çıxış edərək yeni gömrük rüsumlarını elan edib. Bu rüsumlar ümumilikdə dünya ticarətinə əhəmiyyətli təsir göstərib. Yeni qaydalara əsasən, əksər ölkələr – o cümlədən Ukrayna – üçün 10%-lik baza gömrük rüsumu tətbiq olunub. Avropa İttifaqı və Çin üçün bu göstəricilər müvafiq olaraq 20% və 54% təşkil edir.
Bu tədbirlər dünya maliyyə bazarlarında ciddi dalğalanmalara səbəb olub və yeni qlobal ticarət müharibəsi və potensial iqtisadi tənəzzül risklərini artırıb. ABŞ birjalarında da eniş qeydə alınıb, çünki investorlar həm resessiyadan, həm də inflyasiyadan ehtiyat edirlər.
Tramp isə bəyan edib ki, xarici hökumətlər bu yeni gömrük rüsumlarının ləğvi üçün "çoxlu pul ödəməli olacaqlar" və bu rüsumları "dərman qəbuluna" bənzədib.
Samir
