Avropa İttifaqındakı milyonlarla ukraynalı qaçqın, Ukraynada hərbi əməliyyatların dayandırılmasından sonra blokun dəqiq planının olmaması səbəbindən hüquqi statuslarını itirmək riski ilə üzləşə bilər.
HİT.az xəbər verir ki, bu barədə “Euractiv” məlumat yayıb.
Qeyd edildiyi kimi, 2022-ci ilin fevralında Rusiyanın tammiqyaslı işğalından sonra Aİ-nin Müvəqqəti Mühafizə Direktivi 4,3 milyona yaxın ukraynalı qaçqının qanuni həyat xəttinə çevrildi. Bu, Aİ ölkələrinə əksəriyyəti Polşa, Almaniya, Çexiya və Slovakiyada məskunlaşmış ukraynalılara yaşamaq, işləmək və xidmətlərdən istifadə etmək hüququ verməyə imkan verir. Lakin atəşkəs danışıqları davam etdikcə, bu dəstək sistemi düzəlişlərə məruz qala bilər.
"Atəşkəs bir gecədə ssenarini dəyişə bilər və ev sahibi ölkələr müdafiəni geri götürmək, inteqrasiyada israr etmək və ya qaçqınları evlərinə qayıtmağa məcbur etmək qərarına gəlməli olacaqlar" deyə nəşr qeyd edib.
Keçən il Aİ hökumətləri müvəqqəti mühafizəni 2026-cı ilin mart ayına qədər uzatmağa razılaşdılar, ilkin çərçivədən xeyli kənara çıxdılar, bu da iki illik qorunma müddətini bir il mümkün uzadılması ilə təmin etdi. İstənilən uzadılma ildən-ilə edilir.
Qoruma səviyyələri də ölkədən ölkəyə dəyişir. Hər bir Aİ ölkəsi öz milli qanunvericiliyində direktivi bir qədər fərqli şərh edir, yəni ukraynalılara məskunlaşdıqları yerdən asılı olaraq fərqli münasibət göstərilir.
Avropa Komissiyası növbəti addımları nəzərdən keçirməyə başladığını, o cümlədən müvəqqəti müdafiənin mümkün uzadılması, insanların iş, təhsil və ya ailə birləşməsi üçün milli status almasına köməklik göstərdiyini və Ukraynaya qayıtmaq qərarına gələnlərə dəstək verdiyini açıqlayıb.
Xüsusilə, Çexiyanın daxili işlər naziri Vit Rakuşan təsdiqləyib ki, Çexiya Almaniya və Avropa Komissiyası ilə birlikdə Polşanın Aİ-yə sədrliyi dövründə birgə cavabın formalaşdırılmasında fəal iştirak edir. "Lakin konkret şərtlər hələ müzakirə edilməlidir", deyə Rakusan bildirib.
"Euractiv"in öyrəndiyi kimi, Aİ Şurası bu məsələyə blokun daxili işlər nazirlərinin iyun ayında keçiriləcək növbəti iclasında baxmalıdır.
Çexiya Daxili İşlər Nazirliyinin sözçüsü Hana Mala, müvəqqəti mühafizənin dayandırılması ilə bağlı istənilən qərarın bütün AB üzv dövlətlərinin razılığını tələb edəcəyini təsdiqləyərək, bu ilin birinci yarısında Aİ-nin ortaq mövqeyinin əldə olunmasını gözlədiklərini söylədi.
Eyni zamanda, bəzi ölkələr Brüsseli gözləmir və “daha uzunmüddətli müntəzəm status” tapmaq üçün addımlar atır. Polşa tezliklə ən azı bir il davamlı müvəqqəti mühafizəsi olan ukraynalılara üç illik milli müvəqqəti yaşayış statusu təklif edəcək.
Çexiyada iki ildən çox yaşayan və işi olan ukraynalılar üçün yeni xüsusi beş illik yaşayış icazəsi, uşaqlarının məktəbə getməsi məcburi olacaq. Bununla belə, hətta ən böyük ev sahibi ölkələrdən biri olan Praqa da Avstriyanın dediyi kimi, “müharibə bitən kimi” yeni müvəqqəti yaşayış icazəsi verməyəcəyini açıq şəkildə bildirib.
Digər paytaxtlar öz planlarını hazırlayır. Avstriya, İtaliya, Estoniya və Latviya müxtəlif səviyyəli müdafiə ilə uzunmüddətli həllər qəbul edirlər.
Almaniya Daxili İşlər Nazirliyi artıq fəaliyyət variantlarını hazırladığını, lakin bu məsələ ilə bağlı hansı təkliflərin irəli sürüləcəyinə qərar verməsinin növbəti hökumətin öhdəsində olduğunu bildirib və koordinasiyalı Avropa yanaşmasının zəruriliyini vurğulayıb.
Slovakiyanın Daxili İşlər Nazirliyi təsdiqləyib ki, Rusiya işğalı başa çatdıqdan sonra məcburi köçkünlərlə bağlı gələcək addımlar hazırda Slovakiya da daxil olmaqla üzv dövlətlər səviyyəsində, eləcə də Aİ səviyyəsində müzakirə olunur.
Samir
