2013-cü ildə ABŞ-ın Florida ştatındakı "Indian River Lagoon"da faciə baş verib: butulka burunlu delfinlərin 8%-i ölüb. Beynəlxalq alimlər qrupu bunun səbəbinin fitoplanktonların çiçəklənməsi nəticəsində yaranan ekosistemin pozulması olduğunu müəyyən edib. 

HİT.az xəbər verir ki, araşdırma "Frontiers in Marine Science" (FMS) jurnalında dərc olunub.

Fitoplankton suyun üst qatlarında yaşayan, dənizlərdə və okeanlarda qida zəncirinin əsasını təşkil edən mikroskopik yosunlardır. Orta miqdarda, ekosistemin qorunmasında, oksigen istehsalında və kiçik dəniz orqanizmləri üçün qida kimi xidmət etməkdə mühüm rol oynayır. Bununla belə, fitoplanktonun həddindən artıq böyüməsi (sözdə yosun çiçəklənməsi) fəlakətli nəticələrə səbəb ola bilər: dibinin kölgəsi, dəniz bitkilərinin ölümü və bütün sistemin tarazlığının pozulması.

Laqunda baş verənlər də məhz belə olub: fitoplankton delfinlərin adi ovunu olan balıqlar üçün sığınacaq və qida təmin edən dəniz otlarını və yosunları örtüb. Bu, balıq ehtiyatlarına ziyan vurdu və delfinləri pəhrizlərini dəyişməyə məcbur etdi. Bununla belə, yeni ov daha az qidalı olub və delfinlər eyni enerjini almaq üçün daha çox ov etməli olublar.

Araşdırmanın həmmüəllifi, Florida Flood Hub-dan Dr.Çarles Yakobs bildirib: "Biz delfinlərin ölümünü və arıqlamasını pəhriz dəyişikliyindən sonra enerji qəbulunun azalması ilə əlaqələndirdik. Pəhrizdəki dəyişikliklər intensiv və uzunmüddətli fitoplankton çiçəkləmələri ilə məhv edilən dəniz otu və yosunlarının yox olması ilə əlaqədardır".

Müşahidələrə görə, 2013-cü ildə delfinlərin 64%-i arıq, 5%-nin vəziyyəti ağır, ölənlərin ümumi sayı isə 77 fərd olub. Hadisə qeyri-adi kütləvi qırğın kimi təsnif edilir.

Tədqiqatçılar qrupu delfinlərin iyirmi il ərzində pəhrizlərinin necə dəyişdiyini izləmək üçün onların əzələ toxumasının izotop analizi aparıb. Nəticələr göstərib ki, 2011-2013-cü illər arasında delfinlər dəniz otları arasında yaşayan daha qidalı lafin balıqları əvəzinə əsasən çapaqla qidalanmağa başlayıblar. Pəhriz dəyişikliyi delfinlərin eyni miqdarda enerji əldə etmək üçün 15% daha çox yemək məcburiyyətində qalması deməkdir. Bu, ümumi ərzaq çatışmazlığı fonunda kritik hala gəlib.

Hubbs-SeaWorld Araşdırma İnstitutundan tədqiqatın həmmüəllifi Vendi Noake Durden bildirib: "Dəniz otu kimi əsas yaşayış yerlərinin itirilməsi uğurlu ov şansını azaldır".

Alimlər vurğulayıblar ki, fitoplankton çiçəklənməsi ekosistemlərin təbii hissəsidir, lakin insan fəaliyyəti nəticəsində yaranan həddindən artıq qidalanma nəticəsində dağıdıcı olur.

"Belə ekoloji fəlakətlərin qarşısını almaq üçün su sistemlərinə gübrələrin, çirkab suların və digər çirkləndiricilərin axınına nəzarət etmək lazımdır", deyə Ceykobi əlavə edib.

Samir