ABŞ-ın Braun Universiteti və İsveçrənin Bern Universitetinin alimləri müasir Marsda suyun olması ilə bağlı fərziyyəni şübhə altına alıblar. Əvvəllər hesab edilirdi ki, kraterlərin və qayaların yamaclarında sirli qaranlıq zolaqlar maye suyun mövsümi axınlarının mümkün əlamətidir. Bununla belə, yeni tədqiqatlar tamamilə fərqli bir səbəbə işarə edir: toz və külək.
HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Communications" (NatCom) jurnalında dərc olunub.
Təhlil üçün tədqiqatçılar maşın öyrənmə alqoritmlərindən istifadə edərək, modeli Mars yamaclarının təsvirləri üzərində öyrədiblər. Sistem 86.000-dən çox peyk şəklini təhlil edib və yamac zolaqları kimi tanınan yarım milyondan çox belə zolaqdan ibarət ilk qlobal xəritəni yaradıb.
Alimlər bu məlumatları temperatur, rütubət və digər amillərin xəritələri ilə müqayisə etdikdən sonra belə qənaətə gəliblər ki, formasiyalar maye su ilə əlaqəli deyil. Bununla belə, onlar artan küləyin sürəti və toz yataqları ilə açıq şəkildə əlaqələndirilir.
Zolaqlar çox güman ki, dik yamaclardan aşağı düşən nazik toz təbəqəsinin uçqunları nəticəsində əmələ gəlir. Bəzi hallarda, onlar meteorit zərbələri və ya toz qasırğaları ilə tətiklənə bilər. Zolaqlar yalnız orbital təsvirlərdə su axınları kimi görünür, lakin əslində onların tərkibində nəmlik yoxdur.
"Tədqiqatımız göstərir ki, bu strukturlar quru şəraitdə əmələ gəlir. Biz maye suyun olduğuna dair heç bir dəlil tapmadıq", deyə məqalənin həmmüəllifi Braun Universitetindən Adomas Valantines bildirib.
Əgər yamac zolaqları həqiqətən sudan məhrumdursa, bu onların yaşayış üçün yararlı olma ehtimalını azaldır. Bu o deməkdir ki, belə bölgələr kosmik gəmilərin təsadüfən özü ilə gətirə biləcəyi yer mikroflorası ilə çirklənmə riskinə daha az həssasdırlar. Bu, yerli həyat üçün potensial şəraiti pozmadan Marsı öyrənməli olan gələcək missiyalar üçün hədəflərin seçilməsini asanlaşdırır.
"Bu, böyük məlumat analitikasının faydasıdır. Biz orbitdən çıxmadan bəzi fərziyyələri rədd edə və həqiqətən perspektivli tədqiqat sahələrinə diqqət yetirə bilərik", deyə Valantines bildirib.
Samir
