Qlobal istiləşmədən sonra buzlaqların bərpası üçün əsrlər lazım olacaq

DÜNYA
20:14 / 19.05.2025
44

Bəşəriyyət planeti soyutmağa və temperaturu normallaşdırmağa nail olsa belə, dağ buzlaqları uzun əsrlər boyu bərpa oluna bilməyəcək. Bu qənaətə Böyük Britaniyanın Bristol Universiteti və Avstriyanın İnsbruk Universitetinin alimləri gəliblər. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Climate Change" (NCC) jurnalında dərc olunub.

Tədqiqatçılar 2150-ci ilə qədər Yerin temperaturunun 3°C yüksəldiyi, sonra 2300-cü ilə qədər tədricən 1,5°C azaldığı və sabit qaldığı bir vəziyyəti modelləşdiriblər. Bu, emissiyaların azaldılmasının cari sürətində real ssenaridir, xüsusən də karbondan təmizlənmə texnologiyaları geniş miqyasda çox gec tətbiq olunarsa.

Nəticələr göstərib ki, istiləşmənin heç vaxt 1,5°C-dən çox olmadığı bir dünya ilə müqayisədə, “həddindən artıq qızmış” ssenaridə buzlaqlar 2200-cü ilə qədər əlavə kütləsinin 16%-ni, 2500-cü ilə qədər isə 11%-ə qədərini itirirlər. Bu itkilər geri dönməzdir və dəniz səviyyəsinin daha da qalxmasına kömək edir. Başqa sözlə, gələcəkdə Yer kürəsinin temperaturu nisbətən təhlükəsiz səviyyələrə qayıtsa belə, həddindən artıq istiləşmənin təsirləri artıq öz yerində olacaq.

"Biz tez-tez sualı eşidirik: əgər planeti soyusaq, buzlaqlar yenidən böyüyəcək? Bizim araşdırma göstərir ki, bu, heç olmasa bugünkü və gələcək nəsillərin həyatında baş verməyəcək", deyə tədqiqatın müəlliflərindən biri, doktor Fabian Mossion bildirib.

Alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, dünya emissiyaları azaltmaq üçün aktiv addımların atılmasını nə qədər gecikdirsə, buzlaqlara bir o qədər böyük və daha uzunmüddətli təsir göstərir. Onlarla yanaşı, xüsusilə quraq mövsümlərdə ərimiş sudan asılı olan milyonlarla insan.

Müəlliflər deyirlər ki, onların işi açıq-aydın göstərir ki, hətta iqlim hədəflərinin müvəqqəti aşılması da geri dönməz dəyişikliklər zəncirinə səbəb ola bilər. “Sonra soyudacağıq” ümidi iqlim böhranının dəyərini gələcək nəsillərə köçürmək deməkdir.

Samir

0