"NatAstro": Mövcud texnologiyalar Marsı yaşayış üçün əlverişli edəcək

DÜNYA
21:53 / 02.06.2025
85

Çikaqo Universiteti və Harvard Universitetindən olan amerikalı alimlər digər elmi mərkəzlərdən olan həmkarları ilə birlikdə bəşəriyyətin Marsı terraformasiya etməyə hazır olduğunu bəyan ediblər. Onlar Qırmızı Planetin iqliminin dəyişdirilməsi üçün addım-addım plan təklif ediblər. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Astronomy" (NatAstro) elmi jurnalında dərc olunub.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi Erica DeBenedictis deyib: "Otuz il əvvəl Marsın terraformasiyası mümkün deyildi, lakin bu gün SpaceX-in Ulduz gəmisi və sintetik biologiyanın nailiyyətləri sayəsində bu, real perspektivə çevrilir".

Ekspertlərin fikrincə, terraformasiya bəşəriyyətin başqa planetin “ekoloji bərpası”nda ilk təcrübəsi ola bilər. Çikaqo Universitetinin həmmüəllifi Edvin Kit deyib: "Yaşayan planetlər ölülərdən yaxşıdır. Mars bir vaxtlar yaşayış üçün yararlı idi və biz onu bu vəziyyətə qaytara bilərdik".

Terraformasiya prosesi əsrlər çəkəcək, lakin ilk addımlar indi atıla bilər. İlkin mərhələdə səthi qızdırmaq və buzdan karbon qazını buraxmaq üçün günəş yelkənlərindən, nanohissəciklərdən və ya aerojeldən istifadə etmək təklif edilir. Bu, atmosferi qalınlaşdıracaq və maye su üçün şərait yaradacaqdır.

Daha sonra Marsda ağır şəraitdə yaşaya bilən və oksigen istehsal edən ekstremofil mikroorqanizmlər məskunlaşacaq. Uzunmüddətli perspektivdə planetin biosferi bitki örtüyünü, sonra isə insan məskənlərini dəstəkləmək üçün kifayət qədər mürəkkəb ola bilər.

Bəzi alimlər ehtiyatlı olmağa çağırırlar. Los Alamos Milli Laboratoriyasından Nina Lanza xəbərdarlıq edib: "Terraformasiya, əgər varsa, qədim Mars həyatının izlərini məhv edə bilər. Biz təmiz Marsı öyrənmək imkanını həmişəlik itirəcəyik".

Alimlər ən yaxın missiyalarda (məsələn, Mars Nümunəsinin Qayıdışı) yerli iqlim dəyişikliyi ilə bağlı təcrübələrə başlamağı təklif edirlər.

Tam terraformasiya uzaq gələcəyin məsələsi olsa da, onun mümkünlüyü ilə bağlı müzakirələr artıq insanın kosmosda genişlənməsinin sərhədləri haqqında fikirləri dəyişir.

Samir
 

0