Marsda bir vaxtlar maye su və axan çaylara malik olub. İndi planet donmuş səhradır.
HİT.az xəbər verir ki, bu barədə "Daily Galaxy" yazır.
Çikaqo Universitetinin planetoloqu Edvin Kitenin rəhbərlik etdiyi yeni araşdırmada alimlər Marsın boş səhraya çevrilməsi prosesinin qaçılmaz olduğunu müəyyən ediblər. Onların fikrincə, bu, planetin ekoloji və geoloji xüsusiyyətləri ilə bağlı olub.
Kite və komandası Marsın səhra planeti kimi özünü tənzimlədiyini bildirib. Onların fikrincə, yaşayış şəraiti qaydadan daha çox istisnadır.
Tədqiqat Marsın səthində bu yaxınlarda karbonatla zəngin süxurlar aşkar edən NASA-nın "Curiosity" roverinin məlumatlarına əsaslanır. Məhz onlar planetin atmosferinin taleyi haqqında əsas məlumatları veriblər.
"Uzun illərdir ki, Yerin niyə yaşamaq qabiliyyətini saxladığı və Mars onu itirdiyi sualına cavab tapa bilmədik", deyə Kite bildirib.
Tədqiqat göstərir ki, Marsın yaşayış qabiliyyəti heç vaxt sabit bir vəziyyət olmayıb. Planetdə yalnız bəzən maye su olub.
Alimlər Marsın iqliminin maye suyun mövcud ola biləcəyi isti dövrlər və uzun quraqlıq dövrləri arasında dövr etdiyini göstərən bir model yaradıblar. Bu kəskin kontrast hər bir planetin karbon dövranını necə emal etdiyi ilə bağlıdır.
Alimlərin fikrincə, Marsın iqlimini başa düşməyin açarı balanslaşdırılmış karbon dövriyyəsinin olmamasıdır. Yer üzündə o, əks əlaqə sistemi kimi işləyir, lakin Qırmızı Planetdə aktiv vulkanik proseslər yoxdur, yəni bir vaxtlar onun atmosferində olan karbon qazı tədricən qayalarda bərkidilir.
"Həmişə aktiv vulkanların olduğu Yerdən fərqli olaraq, Mars hazırda vulkanik sükunət vəziyyətindədir və Marsda vulkanik qazın buraxılmasının orta sürəti aşağıdır", deyə Kite bildirib.
Nəşr əlavə edib ki, Marsda su və karbonatla zəngin süxurlar arasındakı əlaqə planetin potensial yaşayış mühitindən qısır mühitə keçidini başa düşmək üçün çox vacibdir. Tədqiqat göstərir ki, hətta kiçik miqdarda maye su da karbon qazını atmosferdən çıxara və süxurlarda fiksasiya edə bilər. Bu proses Yerdə baş verənlərə bənzəyir, lakin fərq ondadır ki, Marsın atmosferindəki karbon qazını doldurmaq üçün kifayət qədər vulkanik fəaliyyət yoxdur.
Samir
