İran ilə İsrail arasında baş verən 12 günlük müharibədən sonra İran dağıdılan hava hücumundan müdafiə sistemlərini yeniləmək üçün Çindən yeni hava müdafiə batareyaları təmin edib. 

HİT.az xəbər verir ki, "Middle East Eye"a (MEE) danışan Ərəb məmurları bu çatdırılmaların 24 iyun tarixində elan edilmiş faktiki atəşkəsdən sonra baş verdiyini bildirib.

Kimliyinin gizli qalmasını istəyən bir məmura görə, ABŞ-nin Ərəb müttəfiqləri də İranın müdafiə qabiliyyətini bərpa etmə cəhdlərindən xəbərdar edilib. Ağ Ev də bu inkişaflar barədə məlumatlandırıldığı iddia edilir.

Məmurlar neçə raket batareyasının çatdırıldığını açıqlamasa da, İranın bu sistemləri neft müqabilində aldığı bildirilir. ABŞ Enerji Məlumat Agentliyi (EIA) İranın neft ixracatının təxminən 90%-nin Çinə yönəldiyini vurğulayaraq, Tehranın ABŞ sanksiyalarına baxmayaraq Malayziya kimi ölkələri tranzit mərkəzi kimi istifadə edərək daşımalara davam etdiyini qeyd edib.

Region analistlərinin məlumatına görə yeni çatdırılmalar Çin-İran strateji əlaqələrinin dərinləşdiyini göstərir. Keçən həftələrdə İsrail İranın ballistik raket qurğularına hücum edərək bəzi yüksək rütbəli hərbçi və alimləri hədəfləmişdi. Lakin İran rəhbərliyi bu hücumlara baxmayaraq Tel-Əviv və Hayfada həssas hədəfləri vurmağı bacarmışdı.

İran keçmişdə də Çinlə oxşar müdafiə əməkdaşlıqları həyata keçirmişdi. 1980-ci illərdə Çin istehsalı HY-2 "Silkworm" kruiz raketləri Şimali Koreya vasitəsilə İrana çatdırılmış, bu raketlər sonradan Küveyti və ABŞ tankerini vurmaq üçün istifadə edilmişdi. 2010-cu ildə isə İranın Çindən HQ-9 hava müdafiə sistemləri aldığı iddia edilmişdi.

Hal-hazırda İranın həm Rusiya istehsalı S-300 sistemləri, həm də yerli istehsal "Xordad" seriyası və "Bavar-373" kimi batareyalara sahib olduğu məlumdur. Lakin bu sistemlərin İsrailin ABŞ istehsalı F-35 döyüş təyyarələri qarşısında təsirinin məhdud olduğu qiymətləndirilir.

Çin hava müdafiə sistemlərini yalnız İrana deyil, Pakistan və Misir kimi regional ölkələrə də ixrac edir. Bu kontekstdə HQ-9 və HQ-16 kimi sistemlər Çinin regionda silah diplomatiyasında mühüm yer tutur.

İranlı ekspertlərə görə bu inkişaflar Tehranın təkcə hərbi deyil, coğrafi-siyasi mövqeyini də yenidən formalaşdırma prosesində olduğunu göstərir. İranın Çinlə qurduğu müdafiə körpüsü regiondakı tarazlıqları uzunmüddətli təsir edə biləcək yeni dövrün əlaməti ola bilər.

Samir