Əslində, nüvə enerjisi təmiz və səmərəli enerji mənbəyi hesab oluna bilər. Lakin bu enerji növündən istifadə üçün böyük sərmayələr və iri həcmli nüvə stansiyalarına ehtiyac var. Görünür, bu vəziyyət dəyişmək üzrədir.
HİT.az xəbər verir ki, ABŞ Energetika Nazirliyi (DOE) artıq mikro reaktorların istifadəyə verilməsi üçün layihələr həyata keçirir. Əslində, bu tip kiçik reaktorlar illərlə yanacaq almadan işləyə bilən nüvə sualtı qayıqlarında istifadə olunur. Lakin onlar 1980-ci illərin texnologiyası ilə istehsal edilən hərbi məqsədli reaktorlardır.
Mikro reaktorlar 1 ilə 50 meqavat arasında güc istehsal edə bilən kiçik nüvə qurğuları kimi tanınır. Ənənəvi reaktorlarla müqayisədə ölçüləri xeyli kiçikdir. Məsələn, "Westinghouse" şirkətinin "eVinci" modeli 5 meqavat, "Radiant" şirkətinin "Kaleidos" modeli isə 1,2 meqavat gücündədir.
Bu kompakt reaktorlar, böyük şəhərləri enerji ilə təmin etmək yerinə, uzaqda yerləşən məlumat mərkəzləri, kiçik yaşayış məntəqələri və ya təbii fəlakətlərdən sonra enerji ehtiyacını qarşılamaq kimi məhdud tələbat olan sahələr üçün əlverişli hesab olunur. DOE-nin məlumatına görə, bu reaktorlar təkbaşına enerji şəbəkəsindən uzaqda qalan ərazilərdə onlarla ev üçün kifayət qədər elektrik istehsal edə bilər.
Bu sistemlərin əsas üstünlüklərindən biri onların daşına bilən olmasıdır. Asanlıqla qatarla, yük maşını ilə və ya təyyarə ilə nəql edilə bilirlər. Bu səbəbdən, təbii fəlakətlər, kibertəhdidlər kimi gözlənilməz vəziyyətlərdə operativ şəkildə işə salına bilirlər.
"Westinghouse"un "eVinci" və "Radiant"ın "Kaleidos" modelləri hazırda DOE-nin dəstəyi ilə dünyanın ilk "yük maşını" ölçüsündə mikro reaktor sınaqlarını həyata keçirir. Əgər bu layihələr uğurlu olarsa, ABŞ bu mini nüvə stansiyalarından kütləvi sifarişlər verərək, ehtiyac halında istifadə etmək üçün ehtiyat anbarlarında saxlayacaq.
Belə bir texnologiyanın Türkiyə üçün də önəmli olduğu düşünülür. Təbii fəlakətlər və fövqəladə hallar zamanı enerji ehtiyacını qarşılamaq məqsədilə bu cür həllərin inkişaf etdirilməsi məntiqli addım ola bilər. Türkiyədə hazırda elmi məqsədlə istifadə edilən bir ədəd mini reaktor mövcuddur.
Samir
