NATO ümumi donanması üçün E-7 Wedgetail təyyarələri sifariş edib, lakin ABŞ-ın bu proqramı yaxınlarda ləğv etməsi səbəbilə Alyans bu təyyarəsiz qala bilər.
HİT.az xəbər verir ki, Alyans hazırda 1980-ci illərdən istifadə olunan köhnə E-3 Sentry təyyarələrindən istifadə etməyə davam edir. Fransa hələ də bu təyyarələrə malikdir, Böyük Britaniya isə onları yaxınlarda istifadədən çıxarıb.
E-3-ün əvəzini Boeing 737 əsasında yaradılan və elektron skan edən çoxməqsədli sistemlə (MESA) təchiz olunan E-7 Wedgetail təyyarəsinin tutması planlaşdırılırdı. Bu təyyarə fırlanan antenalara güvənən köhnə DRLV təyyarələrinə nisbətən əhəmiyyətli üstünlüyə malikdiur.
Sifarişlərin taleyi:
* Avstraliya, Böyük Britaniya, Türkiyə və Cənubi Koreya 3-6 ədəd arası E-7 sifariş etmişdi.
* ABŞ 2032-ci ilədək 26 ədəd E-7 almağı planlaşdırırdı.
* NATO donanması üçün 6 ədəd Wedgetail-in 2031-ci ilədək alınması nəzərdə tutulurdu, lakin ABŞ-nin keçən ay proqramı ləğv etməsi səbəbilə bu plan pozula bilər.
Ləğv səbəbləri:
Pentaqon E-7-nin "çox bahalı və aşağı dözümlülüklü" olduğunu bildirib. CEPA təhlilinə görə bu qərarda Rusiya-Ukrayna və Hindistan-Pakistan müharibələrinin təcrübəsi (uzaqmənzilli raketlərlə hava döyüşləri) təsir edib.
Alternativlər və problemlər:
* ABŞ E-7 nişini kiçik E-2D Hawkeye və "Qızıl Günbəz" üçün nəzərdə tutulan kosmik sensorlarla əvəz etməyi düşünür.
* Ekspertlər bunun E-7 imkanlarını vaxtında əvəz etməyə kifayət etməyəcəyini qeyd edir.
* NATO ölkələri öz alternativlərini axtarmalı olacaq:
- Fransa artıq sifariş etdiyi İsveç istehsalı Saab GlobalEye seçimi.
- Danimarka bu variantı nəzərdən keçirir.
Təsirlər:
* Türkiyə, Böyük Britaniya və NATO ümumi donanması artıq ləğv edilən E-7 proqramına investisiya qoyub.
* ABŞ-nin qərarı Alyans daxilində vahidliyə ağır zərbə vurur.
Gələcək perspektivlər:
* NATO ABŞ istehsalı Wedgetail-dən imtina edib GlobalEye sifariş edə bilər.
* CEPA proqnozuna görə, hər halda ümumi imkanlar ciddi zərər çəkəcək.
* ABŞ daxili və xarici siyasi təzyiqlər nəticəsində E-7 proqramını bərpa edə bilər.
* Əks halda, NATO-nun DRLV təyyarələrinin gələcəyi qeyri-müəyyən qalacaq.
Qeyd: DRLV - Uzaq Məsafəli Radiolokasiya və İdarəetmə təyyarələri deməkdir.
Samir
