İyulun əvvəlində astronomlar nadir hadisəni qeydə alıblar - Günəşə ulduzlararası 3I/ATLAS kometası yaxınlaşır. Bu, müşahidə tarixi ərzində Günəş sisteminə kosmosun dərinliklərindən gələn yalnız üçüncü cisimdir. 

HİT.az xəbər verir ki, onun mümkün mənşəyi, unikal xüsusiyyətləri və kölgə mənşəyi ilə bağlı şayiələr haqqında Perm Politexnik Universitetindən (PNİPU) astronom, fizika-riyaziyyat elmləri namizədi Yevgeni Burmistrov məlumat verib.

"Mövcud hesablamalara görə, 3I/ATLAS Yer üçün heç bir təhlükə təşkil etmir. Onun trayektoriyası bizim orbitimizlə kəsişmir. O, Günəşə ən yaxın məsafəyə oktyabr ayında çatacaq və sonra ulduzlararası məkana geri uçacaq", deyə alim izah edib.

İlkin məlumatlara görə, kometanın diametri 12 kilometrə çata bilər ki, bu da onu sistemimizdə indiyə qədər müşahidə edilən ən böyük ulduzlararası cisim edir. Lakin ölçü əks etdirilən işığa görə qiymətləndirilir, obyektin səthi isə bizə tanış olan buzlu cisimlərdən çox fərqlənə bilər, buna görə də dəqiq məlumatlar sonradan əldə ediləcək.

Sürət də təəccübləndirir: hal-hazırda kometa təxminən 58 km/s (demək olar ki, saatda 209 000 km) sürətlə hərəkət edir. Müqayisə üçün: Yerdən Aya yalnız bir neçə saat ərzində uça bilərdi. 2025-ci ilin oktyabrında Günəşlə ən yaxın yaxınlaşma anına qədər onun sürəti 70 km/sanata qədər artıb, bundan sonra o, geri dönmədən Günəş sisteminin hüdudlarını tərk edəcək.

Maraqlı olan ondan ibarətdir ki, kometa planetlərin fırlandığı eyni müstəvidə uçur, bu da ulduzlararası cisimlər üçün olduqca nadirdir. Bu, bir sıra spekulyasiyalara səbəb olub. Belə ki, tanınmış Harvard astronomu Avi Loeb (Avi Loeb), 3I/ATLAS-ın kölgə planetlərarası zondu ola biləcəyini ehtimal edib. Arqumentlər - onun sürəti, istiqaməti və həddən artıq "mükəmməl" trayektoriyasıdır.

"Avi Loeb tez-tez kosmik obyektlərdə süni mənşə axtarsa da, 3I/ATLAS halında bunun heç bir əlaməti yoxdur. Bu, elm üçün unikal və vacib olan bir cisimdir ki, çox güman ki, Süd Yolu diskindən gəlib və Günəşdən də qoca ola bilər", deyə Burmistrov şərh edib.

Kometanı yaxından tədqiq etmək mümkün olmayacaq — mövcud kosmik missiyaların heç biri onu tuta bilməz. Lakin qrunt müşahidələri sayəsində alimlər ulduzlararası maddə və ulduzların və planetlərin formalaşmasının erkən mərhələləri haqqında daha çox öyrənməyə ümid edirlər.

Samir