Bu həftə müdafiə nazirləri, yüksək rütbəli hərbi zabitlər və sənaye liderləri Londonda dünyanın ən böyük hərbi sərgisi sayılan Müdafiə və Təhlükəsizlik Avadanlıqları Beynəlxalq Sərgisində (DSEI) bir araya gələcəklər. Sərgi müharibənin gələcəyinə nəzər salsa da, Avropanın əsl sınağı nəzəri cəhətdən yenilik deyil, onun reallıqda praktikada tez səfərbər olub-olmamasıdır. 

HİT.az xəbər verir ki, bunu Böyük Britaniya Baş Qərargahının keçmiş rəisi, general Nik Karter “Politico” üçün yazıb.

O xatırladıb ki, Atlantika Şurası bu yaxınlarda qeyd edib ki, indiyədək Avropanın problemi onun çağırışı qəbul etməkdə siyasi və hərbi istəksizliyi olub. Bununla belə, ABŞ-ın şübhələrinə və Rusiyadan gələn təhlükəyə əsaslanaraq, qitə “strateji yol ayrıcında” bir seçim qarşısındadır:

* öz müdafiəsi və təhlükəsizliyi üçün məsuliyyət daşımaq;
* nəzarət edə bilmədiyi qüvvələrdən təhlükəli dərəcədə asılı qalmaq.

"Avropa liderlərinin artan ümumi işinin və Avropanın müdafiə xərclərinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasının ABŞ-ın əhəmiyyətli köməyi olmadan Ukraynanı xilas etmək üçün kifayət qədər sürətlə inkişaf edib-etməyəcəyi şübhəli olaraq qalır. Bu amillərin 2030-cu ilə qədər Rusiya təhlükəsinin reallaşmasının qarşısını almaq üçün Avro-Atlantik regionda çəkindirmə qabiliyyətini bərpa edib-etməyəcəyi də məlum deyil", deyə Karter vurğulayıb.

Onun sözlərinə görə, indi çəkindirmə "boz zona" adlanan ərazini də nəzərə almalıdır, çünki Rusiya Federasiyası artıq bu hibrid kateqoriyaya aid hücumlardan istifadə etməklə NATO-nun 5-ci maddədə nəzərdə tutulan qarşılıqlı müdafiə öhdəliyinə xələl gətirir:

"Və çox güman ki, o (Rusiya - UNIAN) belə qəsdən təxribatları, o cümlədən, sualtı kabellərin təxribatını, elektrik şəbəkəsinə kiberhücumları və ya NATO ərazisi yaxınlığında raket "qəzalarını" artıracaq. Bütün bunlar Moskvanın təsirini genişləndirmək üçün düşünülmüş strategiyadır"

Nəşrin müəllifi vurğulayıb ki, Ukrayna müharibəsi zamanı Rusiyanın texnoloji dəyişikliklərinin yüksək tempinə əsaslanaraq, yeniliklərlə ayaqlaşmaq çox vacibdir, ona görə də Avropanın müdafiə planlaması bu prinsipə əsaslanmalıdır:

"Amma Avropa təkcə indi və gələcəkdə ehtiyac duyduğu imkanları deyil, həm də onları təmin etmək üçün sistem və institutlarını necə dəyişməli olduğunu əsaslı şəkildə yenidən düşünməlidir. Bu, müdafiə istehsalının artırılması, silahlı qüvvələrinin modernləşdirilməsi, satınalmaların yenidən nəzərdən keçirilməsi və cari və gələcək təhdidlərə qarşı durmaq üçün imkanların düzgün birləşməsinə sərmayə qoymaq deməkdir".

Lakin ümumi qeyd etdiyi kimi, bu məsələdə təkcə pul kifayət etmir, çünki strategiya, siyasi qətiyyət, milli möhkəmlik, struktur islahatları olmadan investisiyalar real imkanlara çevrilməyəcək.

"Çox vaxt müdafiə xərclərinə təhlükəsizliyin təmin edilməsi zərurətindən çox, sənayedə iş yerlərinin yaradılması proqramı kimi baxılır. Lakin hökumətlər öz vətəndaşlarına qarşı dürüst olmalıdırlar: müdafiə xərclərinin artırılması çətin kompromislər deməkdir", deyə məqalə müəllifi qeyd edib.

Xüsusilə, bugünkü sorğular göstərir ki, britaniyalıların yarısının 10 il ərzində dünya müharibəsi gözləməsinə baxmayaraq, yalnız üçdə biri vergilərin artırılması və ya digər sahələrdə xərclərin azaldılması deməkdirsə, müdafiə büdcəsinin artırılmasını dəstəkləyir.

"İqtisadiyyatlarımız Rusiyadan 10 dəfə böyükdür, texnoloji bazamız xeyli güclüdür, müttəfiqliklərimiz isə analoqu yoxdur. Əgər biz indi hərəkətə keçmək qərarına gəlsək, Rusiyadan gələn istənilən təhlükənin öhdəsindən gəlmək olar. Məsələ burasındadır ki, biz bunu edəcəyikmi", deyə general yekunlaşdırıb.

Samir