Arxeoloqlar Şotlandiyanın Şərqi Lotiyan əyalətinin Cockenzie şəhərində dəmir yolu parçası aşkar ediblər ki, bu, bu gün bütün dünyada istifadə edilən standart ölçü olan 1435 mm-lik ölçünün ən qədim məlum nümunəsi ola bilər. 

HİT.az xəbər verir ki, BBC-nin məlumatına görə, kəşf ən azı 1775-ci ilə aiddir.

Qazıntılar Tranent-Cockenzie Dəmiryolunun tədqiqi və qorunması təşəbbüsü olan "Waggonway 1722" Layihəsinin bir hissəsi kimi aparılıb. 1722-ci ildə "York Buildings Company" tərəfindən tikilmiş bu xətt kömürün Tranent mədənlərindən dəniz suyunun xüsusi çənlərdə buxarlandığı Cockenzie duz zavoduna daşınması üçün nəzərdə tutulub.

Bu günə qədər arxeoloqlar və könüllülər relslərin, şpalların və orijinal bərkitmə hissələrinin parçaları da daxil olmaqla, təxminən 20 metr yol qazıblar. Alimlərin fikrincə, Cockenzie dəmir yolu Britaniyanın məşhur Uillinqton dəmir yolundan da əvvəl mövcud ola bilərdi, əvvəllər bu cür ilk hesab olunurdu.

Dəmir yolu cazibə prinsipi ilə işləyib: kömürlə yüklənmiş vaqonlar öz çəkiləri ilə sahilə enib və atlar tərəfindən geri çəkilib. Bataqlıq ərazilərdə yüksək manevr və etibarlılığı təmin etmək üçün ikiqat hündürlüyə malik taxta relslərdən istifadə edilib: bir dəst digərinin üstündə "üzən" və struktur xüsusi bağlar və taxta dübellərlə sabitlənib. Alimlərin hesablamalarına görə, dəmir yolu ilə ildə iki min tona qədər kömür daşınıb.

"Waggonway 1722" Layihəsinin sədri Ed Bethune qeyd edib ki, qazıntılar layihə üçün daha bir böyük uğurdur: "Biz təkcə arxeoloji məlumat bazasını genişləndirməyə davam etmirik, həm də dəmir yolu nəqliyyatının inkişafı ilə bağlı anlayışımızı dəyişdirən kəşflər edirik. O zamanlar standart ölçünün artıq istifadədə olmasının böyük tarixi əhəmiyyəti var".

Samir