Rusiya pilotsuz təyyarələri və onların kölgə donanması Avropanın hava məkanını və dəniz zolaqlarını pozmağa yönəlmiş kampaniyaya başlayır və 9-10 sentyabrda Polşaya pilotsuz təyyarə hücumundan sonra əməliyyatların miqyası daha da sürətlənib. Bunu Ukraynada biznesin davamlılığının gücləndirilməsi və yüksək riskli ərazilərə uyğunlaşdırılmış təhlükəsizlik proqramlarının təşkili üzrə ixtisaslaşan təhlükəsizlik risklərinin idarə edilməsi şirkətinin əməliyyatlar üzrə direktoru.
HİT.az xəbər verir ki, bunu keçmiş kəşfiyyatçı Corc Canjalia CEPA jurnalı üçün yazıb.
Almaniya kansleri Fridrix Merz Avropaya Rusiyanın izi olan onlarla hibrid hücumlar fonunda bildirib: "Biz müharibədə deyilik, lakin artıq sülh içində deyilik".
Canjalia vurğulayır ki, cavab qanuni, sürətli və görünən olmalıdır və yalnız müşahidəyə əsaslanan cavab artıq effektiv deyil - təcavüzkar üçün qabaqlayıcı və bahalı tədbirlərə ehtiyac var. Expet Rusiyanı bu hibrid təcavüzə görə cəzalandırmaq üçün beş konkret hərəkət kursu təklif edir.
1. Çox səviyyəli aşkarlama və maneəsiz məğlubiyyət üsulları.
Mülki aviasiyaya mane olmayan, məhkəmə üçün sübut təqdim edən və hərbi sensor dəstəyi ilə polisin və ya jandarmanın cəlb edilməsinə imkan verən məğlubiyyət üsulları ilə birlikdə çox qatlı aşkarlamadan istifadə edin. Qaydaların imkan verdiyi yerlərdə radiotezliklərin ələ keçirilməsi, şəbəkə tərəfindən tutulan ələ keçiriciləri və ya qırıla bilən mərmiləri olan tutucu raketlərdən istifadə etmək və sübutların tam zəncirini qorumaq tövsiyə olunur.
2. Kölgə donanmasının gəmilərinin saxlanması.
Real xərclər yaratmaq üçün ərazi sularında və limanlarda gəmilərin saxlanması qanunidir: sənədlərin, ekipajların və təhlükəsizlik standartlarının yoxlanılması, yüksək riskli tankerlərin lövbərə yönləndirilməsi, qeydiyyat və P&I sığortasının yoxlanılması, çatışmazlıqlar aradan qaldırılana və ya məhkəmə qərarı çıxarılana qədər gəmilərin saxlanılması. Prokurorlar tərəfindən dəstəklənən birgə təftiş qrupları ilə effektin artırılması təklif edilir.
3. Qanun çərçivəsində kiber qisas.
Mülki aviasiya üçün mütənasiblik və təhlükəsizlik yoxlamaları şərti ilə kiberməkanda qanuni tədbirlər tətbiq edin – düşmən komandanlıq və idarəetmə serverlərini söndürmək, qeyri-qanuni tıxacları və dron nəzarətçiləri silmək, pozucuları Avropa hostinqindən kənarlaşdırmaq və qeyri-qanuni ötürmələri dayandırmaq.
4. Sanksiyalar və dəniz rıçaqları.
Kölgə donanmasına təzyiq göstərmək üçün sanksiyalardan və dəniz prosedurlarından istifadə edin: neftin qiymətinin yuxarı həddinə riayət olunmasına nəzarət, təsdiqlənmiş P&I sığortası və qeydiyyatı tələbləri, qaçanlara xidmətdən imtina, Avropa Dəniz Təhlükəsizliyi Agentliyinin (EMSA) THETIS verilənlər bazası vasitəsilə məqsədyönlü həbslər və AIS anomaliyalarını və qeyri-şəffaf bayraqları izləmək üçün xüsusi hücrələrin yaradılması.
5. Sürətli ictimai hesabat.
NATO üzvləri baş verənləri göstərmək, təkrarlanmaların qarşısını almaq və ictimai etimadı qorumaq üçün təsdiqlənmiş radar qeydlərini, yoxlama qeydlərini və ya peyk görüntülərini bir neçə saat ərzində yaymalıdırlar. EASA, EUROCONTROL və ICAO hesabat standartlarını təmin edə bilər; NATO hava əməliyyatları mərkəzləri (CAOCs) 24 saatlıq məlumat yayımı protokolunu idarə edə bilər.
Müəllif qeyd edir ki, hüquqi məhdudiyyətlər, aviasiya təhlükəsizliyi qaydaları və sübut tələbləri bu tədbirlərin həyata keçirilməsinə mane olur. Canjalia vurğulayır ki, qanunilik və şəffaflıq Rusiya tərəfindən eskalasiya riskini azaldır və bu beş tədbirin birgə tətbiqi Moskva üçün dərhal xərcləri artıra və uzunmüddətli çəkindirici təsir yarada bilər.
Samir
