Rusiya kömür sənayesi genişmiqyaslı müharibədən sonra Rusiya iqtisadiyyatının əsas qurbanlarından birinə çevrilib, çünki sanksiyalar, artan xərclər və qlobal qiymətlərin aşağı düşməsi son 30 ilin ən pis böhranına səbəb olub.
HİT.az xəbər verir ki, bu barədə “Financial Times” məlumat yayıb.
Rusiya Dövlət Statistika Agentliyinin məlumatına görə, sektor ilin ilk 7 ayında 225 milyard rubl (2,8 milyard dollar) itki verib ki, bu da 2024-cü il üçün ümumi itkilərdən iki dəfə çoxdur. 2023-cü ildə sektor demək olar ki, 375 milyard rubl (4,6 milyard dollar) gəlir əldə edib.
Kömür Rusiyanın ÜDM-nin və dövlət gəlirlərinin 1%-dən azını təşkil edir, bu da onu neft və ya qazdan çox az əhəmiyyət kəsb edir. Lakin sənaye birbaşa 140,000-dən çox insanı işlə təmin edir və bəzi regionlarda iş yerləri və yerli büdcələrin maliyyələşdirilməsi mənbəyi kimi mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
"Ruslar üçün bunun simvolik əhəmiyyəti var. 1989-cu ildə mədənçilərin kütləvi tətilləri SSRİ-ni bürüdü və bu, onun dağılmasında dönüş nöqtəsi oldu", deyə nəşr yazır.
Rusiya Energetika Nazirliyinin məlumatına görə, sentyabrın 23-də Rusiya kömür şirkətləri - ölkədəki ümumi işlərin təxminən 13%-i fəaliyyətini dayandırıb. Daha 53 şirkət bağlanma təhlükəsi altındadır.
Rusiyanın ən böyük kömür bölgəsi olan Kuzbass, 2024-cü ili 70,6 milyard rubl (863 milyon dollar) kəsirlə başa vurub və fərqi ödəmək üçün kreditlərə arxalanır, yalnız 2025-ci ilin birinci yarısında kəsir 36 milyard rubla (441 milyon dollar) çatıb.
15 ən böyük kömür istehsalçısından biri olan Rus Kömürünün baş direktoru Vladimir Korotin etiraf edib ki, kömür sənayesi 1990-cı illərdən bəri ən kəskin böhranını yaşayır.
Bundan əlavə, elektrik stansiyalarında elektrik enerjisi istehsal etmək üçün istifadə olunan termik kömürün qlobal qiymətləri bu il dünyanın ən böyük istehsalçısı və istehlakçısı olan Çində hasilat rekord həddə çatdığı üçün çoxillik minimuma düşüb. Hazırda qiymətlər 2022-ci ildəki pik həddindən 78% aşağı olmaqla bir ton üçün 93 dollar ətrafındadır.
Rusiya istehsalçıları sanksiyalara baxmayaraq hələ də Rusiya kömürünü almağa hazır olan Asiya alıcılarını cəlb etmək üçün dünya qiymətlərinə dərin endirimlər etməyə başlayıblar. 2022-ci ilin əvvəlində onlar beynəlxalq meyarlardan 60% aşağı idilər, FT Argus məlumatlarına əsaslanaraq hesablayıb, lakin ticarət axınları sabitləşdikcə təxminən 20%-ə düşüb.
Rusiyada dəmir yolu ilə yükdaşımaların qiymətinin kəskin artması təzyiqə əlavə edilib. Sanksiyaya məruz qalan və əvvəllər Aİ-yə tədarük edilən neft kimi yüksək marjalı mallar başqa istiqamətə yönəldildi və bu, mədən bölgələrindən böyük dəniz limanlarına gedən marşrutlarda sıxlığa səbəb oldu. Rusiyanın Qiymət Qiymətləndirmə Mərkəzinin məlumatına görə, 2022-ci ildən bəri Rusiya termal kömürünün qiymətində logistikanın payı orta hesabla 50%-dən 90%-ə yüksəlib. Rusiya Asiyaya, əsasən Çin, Hindistan və Vyetnama kömür tədarükünü genişləndirsə də, onun ümumi ixracı müharibədən əvvəlki səviyyədən aşağı olaraq qalır.
Rusiyanın Energetika Nazirliyi bu ilin əvvəlində sənayeni xilas etmək üçün bir plan hazırladı, lakin mayın sonunda Putin tərəfindən imzalanan son versiya ilkin layihədən daha təvazökar idi. Hökumət bunu nəzərdən keçirənə qədər yalnız ən çox təsirlənən şirkətlərə dəstək veriləcək. Bu, daha çox vergi və kreditlərin təxirə salınması və birbaşa subsidiyalar deyil, nəqliyyat tariflərinin aşağı salınması şəklində olacaq.
Samir
