Avropa İttifaqı Ukraynaya maliyyə yardımını Rusiyanın tammiqyaslı işğalı anından etibarən göstərilən dəstək həcmi ilə müqayisədə növbəti dörd il ərzində iki dəfə artırmalı olacaq.
HİT.az xəbər verir ki, "The Economist"in hesablamalarına görə, ümumi hesab 389 milyard dollar təşkil edəcək.
2022-ci ildən bəri Avropa Ukraynaya ümumilikdə 206 milyard dollar həcmində silah və birbaşa pul dəstəyi təmin edib. Eyni zamanda, ABŞ isə cəmi 133 milyard dollar ayırıb.
Donald Trumpın administrasiyası Ukraynanın maliyyələşdirilməsini dayandırıb və yalnız kəşfiyyat məlumatları və rabitə dəstəyi təmin edib. Buna görə də, Avropa ölkələrinin büdcə yükü ÜDM-in təxminən 0,2%-dən 0,4%-nə qədər artmalıdır. Nəşr edir ki, Avropa öz xarici siyasət maraqları üzrə hərəkət etməyə hələ də qadir olduğunu nümayiş etdirmək üçün bu problemi aşmalıdır, ABŞ və ya Çinə etibar etməməlidir.
Hal-hazırda Ukraynanın birbaşa müdafiə büdcəsi ildə təxminən 65 milyard dollar təşkil edir. Əlavə olaraq 73 milyard dollar digər bütün dövlət xidmətlərinə və xərclərə sərf olunur. Hökumət ölkə daxilində təxminən 90 milyard dollar gəlir toplayır, bu da ona ildə təxminən 50 milyard dollarlıq büdcə kəsiri buraxır.
Müttəfiqlərin təmin etdiyi silahların xərcləri isə ayrıca gedir, məsələn, Amerikan raketləri və Avropanın hava hücumundan müdafiə sistemləri, bunların dəyəri bu il təxminən 40 milyard dollar təşkil edir. Bu, Ukraynanın mövqelərini saxlamaq üçün kifayətdir.
Ukraynanın öz müdafiə xərcləri hər il təxminən 20% artıb. Eyni zamanda, onlar hər il Rusiyanın oxşar rəsmi xərclərinin təxminən üçdə ikisi qədərdir. Kremlinin faktiki xərcləri rəsmi rəqəmlərdən iki dəfə çox ola bilər - və müvafiq olaraq, Ukraynanın xərclərindən üç dəfə yüksək ola bilər.
Ukraynanın gələcəkdə hansı maliyyə həcminə ehtiyacı olacağı, böyük ölçüdə gələcək silahlı qüvvələrin strukturundan asılıdır. "The Economist" hesab edir ki, Ukraynanın ümumi müdafiə ehtiyacları ildə 5% artacaq. Bundan əlavə, müharibədə zədələnən Ukrayna infrastrukturunun bərpası ildə 5 milyard dollar başa gələcək.
Buna görə də, Kiyevin növbəti dörd il ərzində ehtiyacları, ötürülən silahlar, büdcə dəstəyi və bəzi bərpa xərcləri də daxil olmaqla, 389 milyard dollara çatır. Üstəlik, maliyyələşdirmə hətta müharibənin dayandırılması halında da davam etməlidir, çünki Ukrayna ehtiyatları yenidən doldurmaq və Kreml diktatorunu yatırmaq üçün nizami ordu saxlamalıdır.
Hələlik, lazımi maliyyənin haradan gətiriləcəyi sualı cavabsız qalır. Aİ 2027-ci ilə qədər 15 milyard dollar ayırmağı planlaşdırıb. ABŞ-dən başqa qeyri-Avropa tərəfdaşlar, ehtimal ki, Ukraynaya ildə 2 milyard dollar, həmçinin daxili dövlət istiqraz alıcıları kimi verəcəklər. Beynəlxalq Valyuta Fondu digər mənbələrin qoşulmasını təşviq edərək, təxminən 10 milyard dollar təmin etməsi gözlənilir.
Buna görə də, yeganə mümkün seçim "təzminat krediti" adlanan, Avropada (əsasən Belçikada) hesablarda dondurulmuş 163 milyard dollar dəyərindəki Rusiya dövlət aktivləri hesabına veriləcək kreditdir.
Samir
