Çanaqqala Universitetinin arxeoloqları Türkiyənin cənub-şərqində təxminən 5000 il əvvəl baş vermiş zəlzələnin izlərini aşkar ediblər. Layihənin rəhbəri professor Savaş Sarıaltunun sözlərinə görə, yeraltı təkanlar Erkən Tunc dövrünə aid kərpic binanın çökməsinə səbəb olub. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri "Arkeonews" jurnalında dərc olunub.

Çayönü Təpəsinin tarixdən əvvəlki yaşayış məskəninin yerində alimlər beş metrdən çox uzunluğunda və tamamilə döşəmədə uzanan bir divar aşkar ediblər.

"Bu, binanın zəlzələdən əvvəl tərk edildiyini göstərir. Biz heç bir məişət əşyası və ya yanğın izi tapmadıq. Görünür, sakinlər artıq getmişdilər və yeraltı təkanlar köhnə tikilini məhv edib", deyə Sarıaltun qeyd edib.

Divarın inşasında istifadə edilən qırmızımtıl kərpiclər rənglərini yandırmaqdan deyil, hematitlə zəngin olan gildən alırlar. Bu təbii piqment Tunc dövrü inşaatçılarının istifadə etdiyi materialları anlamağımıza kömək edir.

Çayönü təpəsinin altında heç bir çat xətti müəyyən edilməsə də, geoloqlar zəlzələnin Diyarbəkirin şimalındakı Elazığ-Sivriğe zonasındakı fəaliyyətlə əlaqəli ola biləcəyinə inanırlar. Zərərin təbiəti təkanların orta, lakin kəskin olduğunu göstərir - divar dağılmadan bir parça halında çökdü.

Qədim zəlzələlərin oxşar izləri Yuxarı Dəclə hövzəsindəki digər yerlərdə də tapılıb və bu, cənub-şərqi Anadolunun uzun müddətdir seysmik cəhətdən aktiv bölgə olduğunu təsdiqləyir.

Alimlərin fikrincə, Çayönü Təpəsi erkən insan innovasiyalarında - bitki və heyvanların əhliləşdirilməsindən tutmuş mütəşəkkil memarlığın inkişafına qədər əsas rol oynayıb. Yeni kəşf edilmiş Erkən Tunc dövrü qalıqları yaşayış məntəqəsində həyatın Neolit ​​dövründən uzun müddət sonra da davam etdiyini və qədim tarixdən əvvəlki dünyanı şəhər sivilizasiyasının yaranması ilə əlaqələndirdiyini göstərir.

"Çayönü bizə yalnız ilk fermerlərdən deyil, həm də onların zəlzələlərdən necə xilas olduqlarından - Türkiyənin bu gün üzləşdiyi eyni fenomendən — bəhs edir", deyə Sarıaltun bildirib.

Samir