Pentaqon bir insan-operatorun nəzarəti altında işləyən, süni intellekt ilə idarə olunan bir neçə növ PUA-nı əhatə edən "çoxölçülü PUA dəstəsi"nin tədarükü üçün "XTEND Reality Inc" şirkəti ilə müqavilə bağlayıb.
HİT.az xəbər verir ki, "Forbes" müxbiri Devid Hamblinqin yazdığına görə, bu texnologiya Qəzzada aparılan döyüş əməliyyatlarında PUA-lardan istifadə təcrübəsini, həmçinin Ukraynadakı müharibənin dərslərini nəzərə alır.
"Xtend"in Baş Direktoru və həmtəsisçisi Aviv Şapira deyir ki, İsraildə, əsasən ehtiyatcılardan ibarət olan qoşunlarda, əsgərləri yeni PUA-lardan istifadə etməyi öyrətmək üçün çox az imkanları olub. Bu problem, mahiyyətcə özlüyündə uçan, sözdə Sİ pilotu vasitəsilə PUA-lar sayəsində həll edilib. O, PUA-nı muxtar şəkildə idarə edir, uçuş trayektoriyasını planlaşdırır və maneələri dəf edir. Eyni zamanda, operatorun uçurma bacarıqlarına ehtiyacı yoxdur. İstənilən şəxs bu sistemi on beş dəqiqə ərzində istifadə edə və həftələrlə təlim keçmək ehtiyacı olmadan hədəfləri vura bilər. Fikir budur ki, bu, hər bir operatoru FPV-də (birinci şəxs baxışı) uçuş ustasına çevirir.
Al pilotu həm də PUA və operator arasında əlaqə gecikməsi problemini həll edir, beləliklə, PUA-lar peyk və digər rabitə vasitələri ilə böyük məsafələrə uça bilər.
Hamblinqin yazdığına görə, əsgərlər bütün PUA-ları, batareyaları, PUA-lar üçün döyü sursatını və digər lazımi avadanlıqları asanlıqla apara bilmədiyi üçün tərtibatçılar bu problemi uzaqdan idarəetmə ilə həll ediblər:
"Ukraynada gördüyümüz kimi, əsgərlərin PUA-ları cəbhə mövqelərindən daşıması və buraxması əvəzinə, PUA-lar uzaqdan "yuva"lardan idarə olunur. Yuva, zirehli transporterdə və ya pilotsuz yerüstü nəqliyyat vasitəsində, qayıq-robotda, helikopterdə və ya PUA-lar daxil olmaqla digər təyyarələrdə daşınan mobil qurğu ola bilər. Yuvalar həmçinin, batareyaları dəyişdirmək və PUA-lara döyü sursatı əlavə etmək üçün avtomatlaşdırılmış sistemlərlə əvvəlcədən quraşdırılmış statik qurğular ola bilər".
Şapiranın sözlərinə görə, belə bir konfiqurasiya ilə, məsafə problem deyil, bu da yeni PUA-ları idarə edəcək xüsusi təyinatlı qüvvələr komandaları üçün böyük üstünlükdür.
Tipik bir missiyada operator, terrorçular tərəfindən işğal edilmiş bir binanı araşdırmaq üçün bir PUA dəstəsindən istifadə edir. Operator, binanı Honey Badger adlı böyük, çoxməqsədli PUA-da olan kamera ilə məsafədən müşahidə edir; bu PUA həmçinin daşıyıcı kimi çıxış edə bilir, digər PUA-lar isə gözləmə rejimində qalır və ya buraxılış əmri gözləyirlər.
Proqram təminatı maraq doğuran obyektləri, o cümlədən nəqliyyat vasitələrini, insanları, binalardakı qapı və pəncərələri avtomatik olaraq müəyyən edir. Operator müvafiq giriş nöqtəsini, məsələn, yuxarı mərtəbədəki pəncərəni müəyyən edir və ona klikləyir. Partlayıcı yüklü "Scorpio" zərbə PUA-sı avtomatik olaraq pəncərəyə yönəlir və keçid yaradır.
Kiçik ölçülü, məkan daxilində uçuşlar üçün optimallaşdırılmış "Xtender" PUA-sı yarıqdan daxil olur və operator, terrorçuları axtararkən binanın içərisindən uçduğu müddətdə ona nəzarət edərkən, baxış nöqtəsini "Xtender"ə keçir. Belə bir uçuş insan pilotu üçün çətin bir işdir, lakin PUA-nı idarə edən süni intellekt maneələrə dəymədən məkanların içərisində asanlıqla manevr edə bilər. Çıxışları müşahidə edən digər PUA-lar operatoru hər hansı bir fəallıq barədə xəbərdar edir, ona əsas vəzifəsinə diqqət yetirməyə imkan verir.
Əgər "Xtender" hədəf aşkar edərsə, operator vəziyyətdən asılı olaraq, araşdırma və ya zərbə endirmək üçün əlavə PUA-lar çağıra bilər:
"Bir sıra müxtəlif vəzifələri yerinə yetirə bilən bir neçə müxtəlif növ PUA-dan istifadə qrupu 'çoxölçülü' edir. Missiyada həmçinin yerüstü robotlar və digər növ uçan PUA-lar da iştirak edə bilər".
Yeni işdəki mühüm məqamlardan biri həm radio, həm də optik kabel üzərində işləyə bilən ikiqat əlaqədir.
Şapira deyir: "Buraxılış zamanı operator optik lifi qoşmaq və ya qoşmamaq qərarına gələ bilər".
Avadanlığın digər bir elementi daşınan döyü sursatı üçün yüksək təhlükəsizlik səviyyəsi təmin edən Elektronik Təhlükəsizlik və Silahlanma Cihazıdır (ESAD).
"Forbes" yazır: "Ukraynada bir çox operator özəl istehsal döyü sursatı ilə bağlı qəzalar nəticəsində həlak olur. Aviva, ABŞ-da iki il çəkən ESAD-in yüksək gərginlikli avadanlıq ilə sertifikatlaşdırılmasının onların sistemini unikal etdiyini iddia edir. PUA-lar, piyadə əleyhinə, tank əleyhinə, partlayıcı yüklər, işıq-səs "yayındırıcı qurğular", ölümcül olmayan güllələr və inert təlim döyü başlıqları daxil olmaqla, müxtəlif dəyişən döyü sursatı daşıya bilər".
Samir
