Kosmik tədqiqatlar üçün deyil: SSRİ "Buran"ı əslində niyə yaratmışdı?

DÜNYA
13:31 / 17.11.2025
43

37 il əvvəl, 1988-ci il noyabrın 15-də SSRİ öz çoxqablqollu kosmik gəmisi “Buran”ı ilk və son dəfə kosmosa buraxıb. ABŞ-ın “Space Shuttle” proqramını açıq şəkildə təkrarlamaq cəhdi olsa da, sovet layihəsinin məqsədi elmi deyildi – əsas hədəf hərbi idi.

Hit.az xəbər verir ki, bu barədə "Defense Express" yazır.

“Müxtəlif "sülh məqsədli kosmos" bəyanatlarına baxmayaraq, "Energiya‑Buran" proqramının özəyi tamamilə hərbi layihə idi və onun döyüş istifadəsi barədə geniş konsepsiyalar mövcud idi. Buraya ABŞ-ın orbitdən bombalanması da daxil idi. Bu isə layihənin yaradılma arqumentasından aydın görünür”, deyə məqalədə bildirilir.

Nəşr qeyd edir ki, ABŞ “Space Shuttle” proqramını kosmik uçuşların dəyərini azaltmaq üçün başlamışdı. O dövr üçün SSRİ ilə kosmik rəqabət fonunda bu məsələ çox aktual idi. NASA-nı əsasən çoxqollulu şatlların iqtisadi səmərəliliyi maraqlandırırdı.

Buna qarşılıq olaraq, SSRİ “Buran” layihəsini “şatla cavab” kimi işə salıb və bu cavab sırf hərbi xarakter daşıyıb. Sovet rəhbərliyi hesab edirdi ki, ABŞ şatlları əslində silahdır. "Defense Express" SSRİ Elmlər Akademiyasının Tətbiqi Riyaziyyat İnstitutunun hesabatına istinad edir. Həmin hesabatda sovet alimləri amerikalılara şatlların nə üçün lazım olduğunu izah etməyə çalışırdılar və yalnız bir nəticəyə gəlmişdilər: bu, orbitdən atom bombaları atmaq üçün kosmik bombardmançı olmalıdır.

“Hesab edilir ki, kosmik təyyarənin orbitdən bombardman edən variantı böyük inzibati və hərbi‑sənaye komplekslərinə zərbə vurmaq üçün istifadə ediləcək. Bu obyektlərin qəfil məhv edilməsi hücum edən tərəfə ciddi üstünlük verir. Bundan başqa, kosmik təyyarə mobil və ya son anda aşkarlanan mühüm müdafiə obyektlərini də məhv edə bilər”, - hesabatda deyilirdi.

Bu təsvirlərdən sonra SSRİ rəhbərliyinə “cavab olaraq” “Buran” yaratmaq təklif edildi. Aydındır ki, sovet alimlərinin amerikalı kosmik gəmisinə aid etdikləri eyni missiya – orbitdən nüvə zərbələri endirmək – “Buran” üçün də nəzərdə tutulurdu.

Samir
 

0