Bəzi hörümçəklərdə altı göz olsa da, standart olaraq onların səkkiz gözü olur və ümumiyyətlə iki sıra şəklində yerləşir. 

HİT.az xəbər verir ki, bunu discoverwildlife yazır.

Maraqlıdır ki, əqrəblərin də çoxlu gözü var (6-dan 12-yə qədər), lakin onlar ölçüsünün kiçik olması səbəbilə daha az nəzərə çarpır. Görünür, ilkin ibtidai buğumayaqlının iki gözü var idi (nəsli kəsilmiş trilobitlərdə və nəhəng dəniz əqrəblərində olduğu kimi) və bu cüt göz xərçəngkimilərdə (məsələn, tısbağalarda), həşəratlarda və çoxayaqlılarda qorunub saxlanılıb. Lakin hörümçəyabənzərlərin ataları təkamül etdikcə, onların gözləri ön və yan hissələrə, sonra isə yenidən bölünməyə məruz qalıb.

Daha sonra hörümçəklər elə təkamül etdilər ki, həşəratların mürəkkəb gözlərində olduğu kimi çoxsaylı fasetlər əvəzinə, hörümçək gözü daha yüksək görüntü ayırdetmə qabiliyyəti üçün altında bir neçə qəbuledici olan tək linzadan ibarətdir.

Hörümçəklər eşidə bilirmi?

Hörümçəklərin qulaqları və tambur pərdələri yoxdur, amma məlum olub ki, ən azı bir növ hörümçək öz tambur pərdəsinin versiyasını yaratmaq qabiliyyətinə malikdir. Məqalədə deyilir:

"Əslində, hörümçəklərin qulaqları yoxdur, amma onlar ayaqları ilə eşidirlər; bunun səbəbi havadakı vibrasiyaları qəbul edən və əsasları yaxınlığındakı sinir hüceyrələri ilə əlaqəli olan xüsusi nazik tüklərdir".

Maraqlıdır ki, ən azı bir növ bu qabiliyyətləri genişləndirərək, özündən 10.000 dəfə böyük olan nəhəng bir "tambur pərdəsi" yaradır, bu pərdə düz ortada yerləşir və vibrasiyaları ayaqları ilə tutur.

Əslində, körpü hörümçəyi (Larinioides sclopetarius) - adını su yaxınlığındakı süni qurğularda ən çox rast gəlinməsi səbəbilə almış növ - tökdüyü dairəvi torlar, hər hansı məlum adi tambur pərdəsindən daha həssasdır. Hörümçək tərəfindən hazırlanan tor onun bədənindən kənarda yerləşdiyi üçün, o, ehtiyac yarandıqca öz xarici "tambur pərdəsini" uyğunlaşdıra və bərpa edə bilir.

"National Academy of Sciences" jurnalında dərc olunan araşdırmada, xaç hörümçəyinin eşitmə qabiliyyətinin funksional olaraq onun genişləndirilmiş fenotipinə, yəni onun qurulmuş toruna necə ötürüldüyü təsvir olunur. Məqalənin müəllifləri iddia edir ki, hörümçəklərin - "ən qədim quru heyvanlarından birinin" - sensorial ekologiyası yenidən qiymətləndirilməlidir.

Digər buğumayaqlılar kimi, hörümçəklərin ağız hissələri də ibtidai, ata-baba quruluşlu, ətrafları xatırladan strukturlardan törəmişdir. Ayaqlar və pedipalplər (həşəratın bığlarına bənzər qısqaclar) hələ də bir neçə birləşmiş seqmentə malik olsa da, hörümçəklərin xeliserləri iki hissəyə qədər azalmışdır: əsas blok və qatlanan dişlər.

Maraqlıdır ki, bütün hörümçəklər (az tanınan Uloboridae fəsiləsi istisna olmaqla) ovlarını öldürmək üçün içiboş dişlər vasitəsilə zəhər yeridirlər. Bu zəhərdə yemi mayeləşdirməyə başlayan fermentlər var. Nəticədə əvvəlcədən həzm olunmuş kütlə xeliserlər arasındakı ağız dəliyindən sorulur. Burada bir qədər əzilmə baş versə də, dişlər bu prosesdə praktiki olaraq iştirak etmir.

Həşəratlarda hər çənə bir üçbucaqlı (və ya dördtərəfli) seqmentə qədər azalmışdır: onlar xarici arxa künclərdən birləşir və bir-biri ilə qayçı bıçaqları kimi qovuşur. Çənələrin ucları və daxili kənarları tez-tez kəsmək, doğramaq və ya əzmək üçün dişlərlə təchiz olunur.

Yaxınlarda alimlər müəyyən edib ki, hörümçəklər öz torlarında yırtıcıları qorxutmaq üçün bir qədər daha böyük hörümçək formalı "qorxuluq" yarada və yerləşdirə bilirlər. Bu süni hörümçəklərin də bədəni və səkkiz ayağı var və həqiqi hörümçəklərə çox oxşayır.

Samir