Misirdə, Yeni Padşahlıq dövrünə aid Əl-Qureyfə qəbiristanlığında arxeoloqlar 13 metr uzunluğunda "Ölülər Kitabı" qaralamasını aşkar edib.

HİT.az xəbər verir ki, IDR-nin yazdığına görə, heyranedici dərəcədə yaxşı qorunmuş bu qaralama bu ərazidə tapılan ilk tam bu növ papirusdur. Arxeoloqlar qeyd ediblər ki, e.ə. 1550-1070-ci illərə aid olan qəbiristanlıqda mərhumu axirət həyatına yola salmaq üçün istifadə edilən mürəkkəb dəfn əşyaları dəsti var idi. Lakin ən çox diqqəti Misir Turizm və Əsərləri Nazirliyinin "yaxşı vəziyyətdə" olduğunu təsvir etdiyi qaralama cəlb edib.

"Ölülər Kitabı" qədim Misir dəfn ənənəsinin mərkəzi elementidir. Misirdəki Amerika Tədqiqat Mərkəzinin məlumatına görə, onda olan mətnlər ruhun axirət həyatına gedən mürəkkəb yolu keçməsinə kömək etmək üçün nəzərdə tutulmuşdu. Müəllifindən və dövründən asılı olaraq qaralamaların məzmunu fərqlənir ki, bu da hər bir nüsxəni misir inanclarının təkamülünü başa düşmək üçün unikal və dəyərli edir.

Əl-Qureyfə dəfn yerində tapılan bu xüsusi qaralama, təkcə uzunluğu ilə deyil, həm də vəziyyəti ilə fərqlənir.

Misir Əsərləri Ali Şurasının Baş katibi Mustafa Vəziri təsdiq edib ki, bu sənəd bu ərazidə indiyə qədər tapılan ilk tam papirusdur. Tam tərcümə hələ dərc olunmasa da, əşyanın özünün qorunub saxlanması faktı, Misirdə Yeni Padşahlıq dövrünün dini adətləri ilə tanış olmaq üçün nadir imkan açır.

Papirus, Əl-Qureyfədə aparılan qazıntılar zamanı edilən daha genişmiqyaslı bir kəşfin hissəsidir. Qəbiristanlıqda yüzlərlə artefakt, o cümlədən daş və taxta tabutlar, dəfn heykəlcikləri, minlərlə daş və taxta tilsim və 25 mindən çox uşebti fiquru aşkar edilib. Bu fiqurların mərhumlara axirət həyatında xidmət etdiyi güman edilirdi və tez-tez böyük miqdarda məzarlara qoyulub.

Ən əhəmiyyətli tapıntılar arasında baş kahin Eret Harunun qızı Ta-de-İsinin bəzədilmiş tabutu var. Onun dəfnində daxili orqanları saxlamaq üçün istifadə edilən 2 taxta kanop qutusu, həmçinin tam uşabti heykəlcik dəsti və adətən dirilmə və axirət aləmi ilə əlaqələndirilən ilah Pta-Sokarın fiquru var idi. Bu tapıntılar həmin dövrdə elita dəfnləri ilə bağlı ritual hazırlığın dərinliyini göstərir.

Misir Turizm və Əsərləri Nazirliyi свитк-in məzmununun şəkillərini və ya rəsmi deşifrəsini dərc etməsə də, ekspertlərin ilkin reaksiyası onun qədim Misir dini mətnləri haqqında bilikləri əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirə biləcəyini göstərir.

Çikaqo Universitetinin misirşünası Foy Skalf qeyd edib ki, belə bir qaralamanın məzarda tapılması böyük bir nadirlikdir. Almaniyanın Remer və Pelitseus Muzeyinin direktoru Lara Vays da qeyd edib ki, qaralamanın vəziyyəti və uzunluğu onu mükəmməl və maraqlı bir tapıntı edir.

Nazirlik papirusun Böyük Misir Muzeyində sərgilənməsi planlarını elan edib, baxmayaraq ki, hələ vaxt çərçivəsi elan edilməyib. Hazırda qaralama öyrənilmə mərhələsindədir və alimlər onun hansı təfərrüatları gizlədə biləcəyini səbirsizliklə gözləyirlər.

Yaxınlada alimlər yeni bir araşdırmada qədim Misir şəhəri Ahetatonun tarixini alt-üst etdilər, lakin onun niyə boşaldığı sualına cavab tapa bilməyiblər. Məsələ ondadır ki, uzun illər boyu alimlər bu şəhərin vəba epidemiyası səbəbilə tənəzzül etdiyini düşünürdülər, lakin yeni məlumatlar bu nöqteyi-nəzəri təkzib edib.

Samir