ABŞ-ın şimal-şərqindəki Nebraska ştatının Ashfall fosil yataqlarında alimlər sönmüş kərgədanların (Teleoceras) skeletlərinin üzərində qədim itlərin izlərini tapıblar. Bu böyük yırtıcılar Yer kürəsinin tarixindəki ən dağıdıcı hadisələrdən biri olan Yellowstone supervulkanının püskürməsindən sağ çıxmış ola bilərlər.
HİT.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri Onurğalı Paleontologiya Cəmiyyətinin (SVP) illik iclasında təqdim edilib.
Təhlillər göstərib ki, dişləri ilə sümükləri əzə bilən böyük itlər 12 milyon il əvvəl Şimali Amerikanın kül səhralarında gəziblər. Məhz o zaman Yellouston püskürməsi qitənin bir hissəsini küllə örtmüşdür.
"Püskürmə o qədər güclü idi ki, kül 1000 kilometr radiusa qar kimi yağdı. Bu, səmanı qaraldır, bitkiləri və su mənbələrini basdırdı və həssas tənəffüs sistemi olan hər hansı bir həyatı təhlükəyə atdı", deyə Nebraska Universiteti Dövlət Muzeyinin onurğalı paleontologiya kuratoru Eşli Post izah edib.
Kül yağışı kül təbəqəsi bəzən "Pompeyin kərgədanları" adlanır, çünki o, boğucu yağıntı nəticəsində öldürülən onlarla heyvanı qoruyub saxlayıb. Lakin bu yaxınlara qədər orada iri yırtıcıların birbaşa izləri tapılmırdı. Səkkiz santimetrə qədər uzunluğunda olan yeni izlər, nəhəng nəsli kəsilmiş itlər Aelurodon taxoides və Epicyon saevus-un izlərinə uyğundur - kaftar kimi sümükləri əzməyə qadir olan itlər.
Onların izlərinin kərgədan cəsədlərinin olduğu təbəqələrin üzərində yerləşməsi bu heyvanların fəlakətdən sağ çıxa biləcəyini göstərir. Tədqiqatçıların fikrincə, bu nəticə təəccüblüdür: ekosistem dağıldıqda adətən ilk olaraq iri yırtıcılar yox olur. Bir nəzəriyyə göstərir ki, itlər püskürmə zamanı ölən heyvanların qalıqları ilə qidalanıblar.
Alimlər belə bir nəticəyə gəliblər: "Bir vaxtlar qədim Aşfall su anbarında kərgədan, dəvə və atlar sürüləri toplaşırdı və tapılan izlər yırtıcıların dəfələrlə ora qayıtdığını göstərir. Lakin, onların geniş fəlakət zonasında uzun müddət sağ qala bilib-bilmədikləri, yoxsa daha təhlükəsiz yer axtararaq oranı tərk edib-etmədikləri hələ də məlum deyil".
Samir
