Fransa Belçikanın Euroclear-dan sonra Avropa İttifaqında dondurulmuş Rusiya aktivlərinin ikinci ən böyük paketinə nəzarət edir. Paris iki ildən çoxdur ki, onların hansı banklarda saxlanıldığını gizlədir.
HİT.az xəbər verir ki, "Financial Times" qəzetinin məlumatına görə, Fransa Rusiya mərkəzi bankının 18 milyard avroluq ehtiyatlarının yerləşdiyi qurumlar haqqında məlumat açıqlamır və hesablanmış faizlərin necə istifadə olunduğunu bildirmir, bunu bank sirri ilə izah edir. Bu, Aİ ölkələri arasında getdikcə artan qıcıqlanmaya səbəb olur.
Aktivlərə maraq, Avropa Komissiyasının Ukraynaya dondurulmuş Rusiya aktivləri ilə dəstəklənən "təzminat krediti" planı ilə artırılıb. Yeni təklifdə yalnız Brüsseldəki qiymətli kağızlar depozitarı olan Euroclear-dakı 185 milyard avrodan çox, Aİ üzrə aktivlərdən istifadə olunacaq. Belçika israr edir ki, yük yalnız Euroclear-ın üzərinə düşə bilməz, çünki bu, onu Moskvanın tədbirlərinə və maliyyə risklərinə qarşı həssas edəcək.
Fransa rəsmiləri təzminat krediti konsepsiyasını dəstəkləyir, lakin kreditorların Euroclear-dan fərqli müqavilə öhdəlikləri olduğunu iddia edərək kommersiya banklarında saxlanılan aktivlərdən istifadə sxeminə qarşı çıxıblar.
FT-yə görə, AB ölkələri Rusiya aktivlərinin aşağıdakı məbləğlərini dondurublar (məbləğlər qiymətli kağızların və valyutaların dəyərindəki dalğalanmalara görə dəyişə bilər):
Belçika - 192 milyard avro;
Fransa - 18 milyard avro;
Almaniya - 200 milyon;
Kipr - 100 milyondan az;
İsveç və Lüksemburq - təxminən 10 min avro.
Nəşr qeyd edir ki, Euroclear xaricində Avropa İttifaqında dondurulmuş əlavə 25 milyard avroluq aktivlərin demək olar ki, hamısı Fransa və Belçika kommersiya banklarındadır. Fransada isə 18 milyard avro əsasən özəl müəssisələrdə saxlanılır. FT həmsöhbətləri əhəmiyyətli bir hissəsinin ən böyük Fransa bankı olan BNP Paribas-a məxsus ola biləcəyini irəli sürsələr də, onlar şərh verməkdən imtina ediblər. "Credit Agricole, Societe Generale", eləcə də Belçikanın KBC və "Belfius" bankları da məxfiliyə istinad edərək məsələ ilə bağlı şərh vermirlər.
Rusiyaya aktivlər üzrə faiz ödəməyə borclu olmayan Euroclear, bloklamalarından əhəmiyyətli dərəcədə "gözlənilməz mənfəət" əldə edib: 2023-cü ildə 5,4 milyard avro və 2024-cü ilin birinci yarısında 2,4 milyard avro. Bu vəsaitlərin əhəmiyyətli bir hissəsi Ukraynaya verilən kreditin maliyyələşdirilməsinə yönəldilib. Euroclear-da saxlanılan aktivlərin həcmi ən böyük olduğundan, onlar danışıqlarda əsas rol oynamağa davam edirlər.
Kommersiya bankları, Euroclear-dan fərqli olaraq, əmanətlər üzrə hesablanmış faizlərin bir hissəsini Rusiyaya ödəməyə məcbur ola bilərlər. Lakin şərtlər dəyişir və mənbələrə görə, bəzi banklar artıq bu marağı toplayıblar.
"Fransa bankları bu məsələdə ardıcıldırlar, müzakirələrdə iştirak etmək istəmirlər", deyə Parisdəki həmsöhbətlərdən biri vəziyyətlə tanış olaraq bildirib.
Fransa rəsmi strukturları - Yelisey Sarayından Maliyyə Nazirliyinə və mərkəzi banka qədər - dondurulmuş aktivlərin dəqiq harada saxlanıldığı barədə şərh vermir. Yalnız məlumdur ki, tammiqyaslı müharibənin başlamasından sonra Paris sanksiya tətbiq olunmuş rusların yaxtalarının və daşınmaz əmlakının müsadirə olunduğunu elan edib və Rusiya mərkəzi bankının təxminən 22 milyard avroluq aktivlərinin dondurulduğunu bildirib. Eyni zamanda, maliyyə kəşfiyyatı agentliyi "Tracfin" bildirib ki, Fransanın əsas banklarından biri Moskvanın bu vəsaitləri geri qaytarmaq cəhdi ilə bağlı hakimiyyəti xəbərdar edib.
Təzminat krediti məsələsi iki həftə sonra keçiriləcək zirvə görüşündə Aİ liderləri tərəfindən nəzərdən keçiriləcək və gərginliyin əsas amillərindən biri Fransanın mövqeyidir.
Samir
