Ukrayna müdafiə şirkəti "Ark Robotics Achi"in baş direktoru "Business Insider-ə bildirib ki, gələcək hərbi işlərdə əsas məsələ bir əsgərin böyük dron sürülərini idarə edə bilməsidir. Bu sürülər bir-biri ilə avtonom şəkildə işləyə biləcək.

HİT.az xəbər verir ki, onun sözlərinə görə, bir pilotun bir drona nəzarət etdiyi sistemdən bir pilotun çoxlu dronları idarə etdiyi sistemə keçid, hər kəsi əhatə edən dron müharibəsində uğurun ön şərtidir.

Bir pilot – bir dron sistemində dron parkını artırmaq üçün yeganə yol operator sayını artırmaqdır.

"Bu sadəcə qeyri-mümkündür. Dron istehsalını operator sayından daha çox artırmaq olar", deyə təhlükəsizlik səbəbi ilə "Açi" kod adından istifadə etdiyi şəxs bildirib.

"Ark Robotics" 20-dən çox Ukrayna briqadası tərəfindən istifadə olunan avtonom robotlar hazırlayır və minlərlə hava və yer dronunun minimal insan müdaxiləsi ilə əməkdaşlıq edə biləcəyi sistem üzərində işləyir. Şirkət hazırda bir operatorun çoxlu dronları idarə edə bilməsi üzərində çalışır.

Rusiya işğalı ilə əlaqədar Ukraynanın istifadə etdiyi dron sayı tarixdəki digər münaqişələrdən çox olub və onların imkanları sürətlə inkişaf edib. Buna görə Qərb bu texnologiyaya diqqət yetirir, çünki Rusiya NATO ilə müharibəyə başlaya bilər.

“Dron texnologiyası Ukrayna üçün həyati əhəmiyyət daşıyır, çünki ölkə əsgər sayına görə Rusiyadan geri qalır, amma bu texnologiya kütləvi üstünlük təmin edir. Amma bir pilot – bir dron sistemi belə üstünlük vermir. İnsan iştirakını azaltmaq və avtonomiyaya keçid döyüş əməliyyatlarını sürətləndirə bilər. Buna görə dron sürülərinə maraq sürətlə artır”, deyə Business Insider vurğulayır.

Hazırda tam avtonom dron sürülərinin döyüşdə insan nəzarəti olmadan istifadə edildiyinə dair təsdiqlənmiş hallar yoxdur, amma belə sistemlər oyun qaydalarını dəyişə bilərdi.

Şirkətin üzərində işlədiyi döyüş sistemi "Frontier" adlı prototip mərhələsindədir və bu, Ukraynada aparılan bir sıra təşəbbüslərdən yalnız biridir. Ölkə hökuməti bildirir ki, texnologiya aktiv şəkildə irəliləyir, amma "Açi" əlavə edir: “Bu sistemlər hələ inkişafın başlanğıcındadır”.

Qərb rəsmiləri, müdafiə ekspertləri və sənaye nümayəndələri bildirirlər ki, Rusiya tipli müharibəyə qarşı böyük həcmdə ucuz, tez istehsal olunan silahlar lazımdır, illərlə hazırlanmış yüksək texnologiyalı sistemlər deyil. Bu səbəbdən dron sürüləri belə müharibənin əsas elementi olur.

Hazırda Qərb müharibəsində dronların Ukraynadakı kimi rol oynayacağına zəmanət yoxdur, çünki ölkələrin dronlara asılılığı digər silah və müdafiə çatışmazlıqları ilə bağlıdır.

Lakin bir çox rəsmilər xəbərdarlıq ediblər ki, Qərb daha çox dron və UAV qarşısı alınma sistemlərinə, o cümlədən sürü sistemlərinə ehtiyac duyur.

İsveç müdafiə naziri Pol Yonson "Business Insider"ə bildirib ki, ölkəsi bu müharibədən öyrənərək bir əsgərin avtonom şəkildə 100 dronu idarə edə biləcəyi texnologiyanı inkişaf etdirməyə tələsmək qərarına gəlib.

“Lakin NATO hələ bu imkanlara geniş investisiya qoymayıb və onların nə zaman və ya ümumiyyətlə tətbiq edilə biləcəyi aydın deyil. Çoxlu rəsmilər xəbərdarlıq edir ki, dərslər kifayət qədər sürətlə öyrənilmir və silah istehsalı çox yavaşdır. Gələcək sistemlərin nə qədər avtonom olacağı da bilinmir”, deyə məqalədə vurğulanır.

Latviya dron istehsalçısı "Origin Robotics"in baş direktoru Aqris Kipurs qeyd edib ki, avtonomiya NATO müdafiəsi üçün, xüsusən Rusiya ilə sərhəd olan kiçik üzv ölkələr üçün vacibdir.

“NATO ölkələrinə miqyaslana bilən həllər lazımdır. Bizim üçün avtonomiya miqyaslanmanı mümkün edir, çünki kifayət qədər piyadə qüvvəmiz yoxdur”, deyə o izah edib.

"Açi" isə bildirib ki, o istəyir ki, Avropa yalnız Ukraynadan öyrənməsin və dron sahəsində liderliyini izləsin, həm də gələcəyi düşünsün. O əlavə edib ki, Avropanın vaxtı var, Ukrayna isə sağ qalmaq uğrunda mübarizə aparır.

Samir