Döyüş təyyarələri, dost təyyarələri IFF ("Dost və ya Düşmən Müəyyənləşdirmə") sistemləri sayəsində demək olar ki, ani müəyyənləşdirir. Bu sistemlər millisaniyələr ərzində şifrələnmiş sorğu-cavab siqnalları ötürür. Ən müasir 5-ci Rejim, siqnalın saxtalaşdırılmasının və ya müdaxilənin qarşısını almaq üçün genişlənmiş spektrdən istifadə edir və şifrələmə açarını hər gün dəyişir.
HİT.az xəbər verir ki, bunu "Wionews" yazıb.
Sistem "sorğu-cavab" prinsipinə əsaslanır: yerüstü radar 1030 MHz tezliyində kodlanmış siqnal göndərir, dost təyyarələr isə avtomatik olaraq 1090 MHz tezliyində cavab verir.
Mütəxəssislər izah edir: "Bu sadə, lakin səmərəli sistem, İkinci Dünya müharibəsi dövründən bəri saysız-hesabsız dost atəşi hadisələrinin qarşısını almışdır".
1 və 2-ci Rejimlər şifrələmədən istifadə etmədən əsas identifikasiya təmin edirdi və kəşfiyyata qarşı həssas idi. Müasir 4 və 5-ci Rejimlər kriptoqrafiyadan istifadə edir: transponder yalnız düzgün gündəlik kod olduqda cavab verir və 5-ci Rejim əlavə olaraq təyyarənin hündürlüyünü və kursunu şifrələnmiş formada ötürür. İdentifikasiya 100 millisaniyədən də az vaxt ərzində baş verir.
Genişlənmiş spektrli ötürmə müdaxiləyə və kəşfiyyata qarşı davamlılıq təmin edir və müasir sistemlər elektromaqnit parazitlər olduqda avtomatik olaraq tezliklər arasında keçid edir. Yerüstü radar sistemləri tərəfindən müəyyən edilmə məsafəsi 300 km-ə, hava radarları tərəfindən isə 50–100 km-ə çata bilir. Sistemin etibarlılığı standart şəraitdə 99%-dən yüksəkdir.
IFF sistemləri nəinki dost atəşi hallarının qarşısını alır, həm də aviasiyanı gələcəyə hazırlayır: məlumat şəbəkələri, süni intellekt və peyk kəşfiyyatı ilə inteqrasiya, pilotlara birbaşa görüş xətti xaricindəki hədəflər barədə ani məlumat əldə etməyə imkan verəcək.
Samir
