Əslində, biz bu barədə tam məlumatlı deyilik. Bəs, bəzən günboyu bizi təsiri altında saxlayan, bəzənsə oyanar-oyanmaz yadımızdan çıxan yuxu nədir? Yuxu haqqında nə bilirik? Onu öyrənən elm somnologiyadır.
Publika.az yuxular haqqında elmi araşdırmalara əsaslanan məlumatları təqdim edir.
Gördüyümüz yuxuların 90%-ni unuduruq
Oyandıqdan sonra beş dəqiqə ərzində yuxularımızın yarısını xatırlayırıq. On dəqiqə sonra yuxuda gördüklərimizin onda doqquzunu unuduruq.
Görmə qüsurlu insanlar və yuxu
Bir vaxtlar görən, lakin sonralar görmə funskiyasını itirən insanlar yuxularında məkan və rəngli təsvirlər görə bilirlər. Anadangəlmə görmə qüsurlu olanlar şəkilləri görmürlər. Onların yuxuları səs, qoxu, toxunma və duyğularla əlaqəli canlı təəssüratlardır.
Hamı yuxu görür
Hamı yuxu görür. İstisna yalnız ekstremal psixi pozğunluqlardan əziyyət çəkən insanlar tərəfindən edilə bilər. Bir insan heç vaxt heç nəyi xəyal etmədiyinə əmindirsə - çox güman ki, yuxudan oyandıqdan dərhal sonra yuxularını irrasional və buna görə də dağıdıcı bir şey kimi şüurda sıxışdıraraq unudur.
Ancaq tanıdığımız insanları görə bilirik
Həyatımızda rast gəlmədiyimiz yeni bir xarakteri yuxuda görə bilmərik. Biz ancaq tanış simaları xəyal edirik. Əgər yuxuda heç bir vaxt görmədiyimiz bir insanı gördüyümüzü düşünürüksə, yanılırıq. Sadəcə həmin insanlar unutduqlarımızdır. Həyatımız boyu çoxlu sayda insanlarla qarşılaşırıq, gözümüzün qarşısından yüz minlərlə sima keçir. Buna görə də, yuxulara cavabdeh olan şüurun müxtəlif simvol və təsvirlər yaratmaq üçün material çatışmazlığı yoxdur.
1915-ci ildən 1950-ci illərə qədər Araşdırmalar göstərir ki, görən insanların 12%-i yalnız ağ-qara yuxular görür. 1960-cı illərdən bəri şəkil dəyişdi. Bu gün isə insanların 4,4%-i ağ-qara yuxular görür. Çox güman ki, bu cür dəyişikliklər ağ-qara filmlərin yerini rəngli filmlərə verməsi, rəngli təsvirlərdən istifadə edən televiziya və digər media vasitələrinin meydana çıxması ilə bağlıdır.
Yuxuların simvolu
Biz çox nadir hallarda adi, gündəlik iş və vəziyyətləri yuxuda görürük. Yaxşı bilinən bir şey gördüyümüz zaman belə, yuxuda bu obyekt bəzən tamam başqa məna kəsb edir. Xəyallar dərin simvolikdir, yuxuda özümüzü ilkin arxetiplər məkanında tapırıq. Qədim dövrlərdə kahinlərin hökmdarların yuxularına verdiyi hörmətlə diqqətin səbəbi məhz budur. Axı, taleyin hakimlərinin, epoxal əhəmiyyət kəsb edən qərarlar qəbul edən insanların psixi prosesləri, obyektiv reallıqdır. Napoleon "Sol baldırımın titrəməsi böyük bir əlamətdir" deyib və o, əlbəttə ki, haqlı idi. Həm sol baldırın titrəməsi, həm də hökmdarın yuxusunun məzmunu böyük əlamətdir. Xəyallar reallıqla əlaqəmizin çox mühüm göstəricisi ola bilər.
Yuxuda yaşadığımız duyğular
Yuxuda ən çox hiss etdiyimiz duyğular narahatlıqdır. Və ümumiyyətlə, yuxuda mənfi duyğuları müsbət olanlardan daha çox yaşayırıq.
Bir gecədəki yuxuların sayı
Orta hesabla, yatan bir insan gecə bir-iki saat yuxu görə bilər.
Kişilər və qadınlar fərqli yuxular görür
Araşdırmaya görə, qadınların yuxularında 50% qədər qadın siması olur. Kişilər isə yuxuda daha çox kişi personajlar görür. Bir kişinin yuxusunda, kişi personajlarının təxminən 70% -dir. Və kişilər yuxuda qadınlara nisbətən daha aqressiv davranırlar.
Peyğəmbərlik yuxuları
İnsan qrupları üzərində aparılan tədqiqatların nəticələri göstərir ki, insanların 18%-dən 38%-ə qədəri həyatlarında ən azı bir dəfə peyğəmbərlik yuxusu görüblər. Peyğəmbərlik yuxusu insanın başına gələcək hər hansı hadisəni əvvəldən yuxu vasitəsilə öyrənildiyinə inanılan yuxu növüdür. "Mən bunu yuxuda görmüşəm" daha əvvəl bənzər bir vəziyyəti yaşadığını düşünən insanların 70%-i tərəfindən bu ifadə işlənilib. Eyni zamanda insanların 63%-dən 98%-ə qədəri peyğəmbərlik yuxularına inanır. Bu tədqiqatlarda, peyğəmbərlik yuxusunun, mövcud məlumatların təhlilindən nəticə çıxara bilməyən gələcəyə baxış olduğu güman edilirdi.
