Astronomlar \"vampir\" ulduzları olan üçlü sistemlər kəşf etdi

22:46 / 22.11.2023
540

Lids Universitetinin britaniyalı astronomları müəyyən ediblər ki, iki ulduzlu bəzi sistemlərdə vampir kimi qonşularının materiyasından qidalanan üçüncü kütləvi ulduz gizli şəkildə mövcud ola bilər. 

HİT.az xəvər verir ki, bu barədə "Royal Astronomical Society" (MNRAS) jurnalı yazıb.

Alimlər Avropa Kosmik Agentliyinin Gaia missiyasının məlumatlarını təhlil etdikdən sonra bu qənaətə gəliblər.

"Vampir" və ya Be tipli ulduzlar adətən çox qızdırılan qaz halqaları ilə əhatə olunur. Bu işıqlandırıcılar son dərəcə parlaqdır və onların kütləsi Günəşimizin 2 ilə 16 kütləsi arasında dəyişir.

Mövcud aparıcı nəzəriyyə onu göstərir ki, Be ulduzlarının ətrafındakı disklər onlar sürətlə fırlanaraq yaxınlıqdakı ulduzlardan material qopardıqda yaranır. Bu material "vampir" ulduzunu daha da fırladır. Əvvəllər belə bir vəziyyətin yalnız ikili sistemlərdə baş verdiyinə inanılırdı, lakin son müşahidələr Be ulduzunun eyni vaxtda iki mənbədən qidalandığı üçlü sistemlərin mövcudluğunun mümkünlüyünü göstərib.

Qurban ulduzlar Be tipli ulduzlara kifayət qədər yaxınlaşdıqda, birincinin kütləsi “vampirə” ötürülə bilər. Lakin bu material birbaşa onun səthinə düşmək əvəzinə əvvəlcə fırlanan disk əmələ gətirir. Beləliklə, Be ulduzunun yoldaşları yavaş-yavaş aşkarlana bilməyəcək qədər sönük olurlar.

Komandanın tapıntıları ulduz qalıqları olan ikili sistemlərin qravitasiya dalğaları adlanan məkan-zamanın toxumasında dalğalanmaları necə yaratdığına işıq sala bilər.

Samir

0