Miçiqan Universiteti, Kaliforniya Texnologiya İnstitutu və Los Ancelesdəki Kaliforniya Universitetindən olan amerikalı alimlər dəmirin Yerdəki həyatın inkişafına təsir edən ən erkən və yeganə metal olduğunu müəyyən ediblər. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Proceedings of the National Academy of Sciences" (PNAS) elmi jurnalında dərc olunub.

"Biz iddia edirik ki, həyat yalnız qarşılıqlı təsir göstərə biləcəyi metallara əsaslanırdı və dəmirlə zəngin erkən okean digər keçid metallarını mahiyyətcə görünməz hala gətirdi", deyə Miçiqan Universitetinin yer və ətraf mühit elmləri üzrə dosenti Jena Conson bildirib.

Tədqiqatçıların fikrincə, təxminən 4 milyard il əvvəl başlayan və təxminən 1,5 milyard il davam edən Arxey Eonunda (geoloji dövr) Yer okeanlarında dəmir hakim olub. Arxey erasının sonu Böyük Oksigenləşmə hadisəsi adlanan hadisə ilə yadda qalıb.

Bu müddət ərzində həyat oksigen istehsal etmək üçün fotosintez etmək qabiliyyətini inkişaf etdib. Alimlər hesab edirlər ki, növbəti milyard ərzində Yer okeanları dəmirlə zəngin, anoksik dənizdən müasir, oksigenlə zəngin su hövzəsinə çevrilib. O, həmçinin dəmir oksidi Fe(II)-ni Fe(III) oksidinə oksidləşdirərək onu həll olunmaz hala gətirir.

Potensial təsirləri öyrənmək üçün komanda həyat başlayanda Yer okeanlarında mövcud ola biləcək müəyyən metalların, o cümlədən dəmir, manqan, kobalt, nikel, mis və sink konsentrasiyaları ilə bağlı proqnozları yeniləyən model hazırlayıb.

Alimlər erkən okeanlarda hansı metalların mövcud olduğunu müəyyən etdikdən sonra sadə biomolekulların hansı metallara bağlana biləcəyini araşdırıblar. Məlum olub ki, molekullar yalnız dəmirlə qarşılıqlı əlaqədə olub.

Dəmir oksidləşdikdə və bioloji cəhətdən mövcud olmağı dayandırdıqda, qədim orqanizmlər daha sonra müxtəlif həyat formalarını təmin edən başqa metallara istiqamətlənməli olublar.

Samir