Alimlərin fikrincə, Antarktidada qəfil istiləşmə hər il donmuş qitə üzərində görünən ozon dəliyinin görünüşünü gecikdirə bilər.

HİT.az xəbər verir ki, bu barədə "LiveScience" yazıb.

İstiləşmə Antarktika burulğanı kimi tanınan küləklərin burulğanına təsir edib və bu da öz növbəsində ozon dəliyinin əmələ gəlməsinə təsir edib.

Ozon həyatı zərərli ultrabənövşəyi günəş radiasiyasından qoruyan qazdır. Antarktika ozon dəliyi bu qoruyucu təbəqədə hər il sentyabrdan noyabr ayına qədər davam edən Cənub yarımkürəsinin yazında açılır. Normalda Cənub qütbünün üzərindəki ozon təbəqəsi avqustun əvvəlində tükənməyə başlayır, lakin bu il hadisə təxirə salınıb.

Ozon dəliyinin tipik davranışı əvəzinə avqustun sonuna qədər inkişaf etmədiyi bildirilir.

Alimlərin fikrincə, gecikməyə bu ilin əvvəlində cənub qütb burulğanını deformasiya edən iki istiləşmə epizodu səbəb olub. Bəzi hallarda iyul və avqust aylarında Antarktidadan yuxarı stratosferdə temperatur Selsi üzrə 15 və 17 dərəcə yüksəlib. Cənub qütbündə belə istiləşmə nadir hallarda baş verir.

Temperaturun belə yüksəlməsinə nəyin səbəb olduğu bəlli deyil, lakin NASA alimləri iyul ayında temperaturun rekord həddə çatdığı Antarktida üzərində troposferdə son dərəcə qeyri-adi hava şəraitini qeyd ediblər.

Bildirilir ki, ozon dəliyinin əmələ gəlməsi üçün güclü qütb burulğanı, günəş radiasiyası və ozonu məhv edən maddələr (ODS) daxil olmaqla xüsusi şərtlər tələb olunur.

Güclü qütb burulğanı güclü fırlanan küləklər və həddindən artıq soyuq temperatur ilə xarakterizə olunur - keçən il Antarktida üzərində Şimali Amerika ölçüsündə bir dəliyin yaranmasına səbəb olan şərait.

Lakin builki cənub qütb burulğanı güclü və dairəvi olmaq əvəzinə zəif və uzanıb. Bu ozon qatının deşilməsini gecikdirib. O, adətən burulğanın kənarında bir qurşaqda başlayır və sonra cənub baharı zamanı içəriyə doğru hərəkət edərək çuxur əmələ gətirir. Cənub yarımkürəsində yayda, adətən dekabrda temperatur yüksəldikcə dəlik yox olur.

Samir