Beynəlxalq alimlər qrupu 20190208A adlı sürətli radio partlayışının (FRB) mənşəyini araşdırıb və onun Yerdən təxminən yeddi milyard işıq ili uzaqlıqda yerləşən kiçik, tutqun cırtdan qalaktikadan gəldiyini müəyyən edib.
HİT.az xəbər verir ki, araşdırma "The Astrophysical Journal Letters" (AJL) jurnalında dərc olunub.
Sürətli radio partlayışları qısa müddətli, lakin inanılmaz dərəcədə güclü radio dalğalarıdır və bir millisaniyədə 500 milyon Günəşin enerjisinə ekvivalent enerji buraxır. Onların əksəriyyəti yalnız bir dəfə baş verir, bu da onları öyrənməyi çətinləşdirir. Lakin onların bəziləri təkrarlanır, məsələn, 20190208A.
Amsterdam Universitetinin astronomu Dante Hevitt bildirib: "Sürətli radio partlayışlarının əvvəllər böyük ulduz əmələ gətirən qalaktikalardan qaynaqlandığı güman edilirdi, burada partlayışlar ulduzların çökməsi nəticəsində yaranan maqnitarlar tərəfindən yaradıla bilər. Lakin biz bu partlayışın ən az kütləli qalaktikalardan birindən gəldiyini gördük və bu, bizim üçün böyük sürpriz oldu".
Tədqiqatçılar radio teleskoplarından istifadə edərək 20190208A-nın üç partlayışını aşkar ediblər. Daha sonra onlar dərin optik müşahidələr apardılar ki, bu da onlara son dərəcə tutqun mənbəni - cırtdan qalaktikanı müəyyən etməyə imkan verib.
Bu kimi qalaktikalar nadir hallarda əhəmiyyətli sayda ulduz ehtiva edir. Bununla belə, onlar Kainatdakı ən böyük ulduzları meydana gətirməklə tanınırlar və bu ulduzlar həyatlarını güclü fövqəlnova partlayışları ilə bitirirlər. Arxada qalan maqnitarlar (güclü maqnit sahəsinə malik neytron ulduzları) təkrarlanan radio partlayışlarına cavabdeh ola bilər.
"Bu kəşf təkrarlanan radio partlayışları ilə kütləvi ulduzlar arasında əlaqə olduğunu göstərir. Ola bilsin ki, bu ulduzların qalıqları Kainata güclü radio siqnalları göndərməyə davam etsin", deyə Hevitt bildirib.
Müvəffəqiyyətlərə baxmayaraq, alimlər vurğulayırlar ki, radio partlayışlarının dəqiq mənşəyini müəyyən etmək hələ də çətin olaraq qalır. Bunun üçün həm ultra dəqiq radio müşahidələri, həm də hazırda yalnız məhdud sayda obyektlər üçün mövcud olan optik təsvirlər tələb olunur.
Samir
