ABŞ-da təqaüdə çıxmış "Discovery" kosmik gəmisinin yerləşdirilməsi məsələsi ciddi siyasi və logistik müzakirələrə səbəb olub. 

HİT.az xəbər verir ki, texaslı senatorlar Con Kornin və Ted Kruz gəminin hazırda saxlanıldığı “Smithsonian” Milli Hava və Kosmos Muzeyindən götürülərək Hyustondakı "NASA Johnson Kosmos Mərkəzi"nə daşınmasını təklif edən qanun layihəsini təqdim ediblər.

Təklif olunan "Kosmik Gəmini Evə Qaytarmaq Aktı", ABŞ-ın kosmos araşdırmaları tarixində mühüm rol oynamış Texasın, layiq olduğu diqqəti görmədiyi arqumentinə əsaslanır. 2010-cu ildə NASA-nın bəzi kosmik gəmiləri təqaüdə çıxarıldıqdan sonra Floridadakı "Kennedy Kosmos Mərkəzi", Kaliforniya və Nyu-York muzeyləri ilə yanaşı, "Smithsonian" bu gəmi modellərindən birini qəbul etmişdi. Lakin Texasın bu bölgüdə nəzərə alınmaması narazılıq doğurub.

"Discovery" - NASA-nın istifadəyə verdiyi ilk kosmik gəmi olaraq, həm texniki, həm də tarixi baxımdan böyük əhəmiyyət daşıyır. Onun Smithsonian-da saxlanılmasının əsas səbəbi də gələcək araşdırmalar üçün potensial elmi dəyəridir.

Lakin bu gəminin daşınması, xüsusilə də 2012-ci ildən sonra logistika baxımından demək olar ki, mümkün deyil. O dövrdə kosmik gəmiləri daşımaq üçün istifadə edilən xüsusi təchizat, o cümlədən dəyişdirilmiş "Boeing 747" təyyarələrinin biri hazırda muzey eksponatıdır və uça bilmir. Digəri isə istifadəyə yararlı hala gətirilmək üçün yeni mühərriklərə və ciddi modifikasiyalara ehtiyac duyur. Hətta hava yolu ilə daşınma uğurla həyata keçirilsə belə, bu, gəminin son təyinat yerinə karayolu ilə aparılmasını tələb edəcək. Xatırladaq ki, "Endeavour" gəmisinin Los-Ancelesdə 19 kilometrlik məsafəyə daşınması üç gün çəkmiş və yüzlərlə ağacın kəsilməsinə səbəb olmuşdu.

Bəzi ekspertlər "Discovery"nin hissələrə ayrılaraq daşınmasını təklif etsə də, bu, gəminin ən qiymətli texniki xüsusiyyətlərinin zədələnməsi riskini artırır və tarixi dəyərinə xələl yetirə bilər.

Senator Kornin, onlayn açıqlamasında belə deyib: "Hyuston, kosmik gəmi proqramının ömrü boyunca əsas rol oynayıb. Lakin Obama administrasiyası bu şəhərin layiq olduğu təqdirə çatmasına mane oldu. 'Discovery' gəmisini nəhayət Hyustona gətirmək təşəbbüsünə rəhbərlik etməkdən qürur duyuram."

Maraqlı məqam isə odur ki, senatorlar bu təşəbbüsü təqdim etməzdən əvvəl Hyustondakı kosmos mərkəzi ilə heç bir məsləhətləşmə aparmayıblar. Hərçənd ki, muzey rəhbərliyinin bu plana qarşı çıxmayacağı düşünülür, lakin onların əvvəlcədən məlumatlandırılmaması diqqətçəkən detal kimi qeyd olunur.

Samir