Balıqlar üzərində aparılan müşahidələr onların boğularaq öldürülmə prosesində şüurlu şəkildə dəqiqələrlə iztirab çəkdiyini ortaya qoyur. Bəs tutulan balıqların iztirab çəkməsinin qarşısını almaq üçün hansı yol izlənilə bilər?
HİT.az xəbər verir ki, balıq və dəniz məhsulları dünya miqyasında milyonlarla insanın süfrəsində yer tutan əsas qida mənbələrindən biridir. Lakin son dövrdə aparılan bir araşdırma bu qidalara çatma prosesinə aid çox danışılmayan bir həqiqəti gündəmə gətirir: Balıqların ölüm prosesində yaşadığı iztirab...
Alimlərin apardığı yeni bir tədqiqata görə, balıqları öldürməyin ən geniş yayılmış üsullarından biri olan "hava asfiksisi" - yəni balığın sudan çıxarılıb havasız buraxılaraq öldürülməsi - ciddi dərəcədə iztiraba səbəb olur. Hətta bu prosesin bir balıq üçün dəqiqələrlə davam edən şiddətli əzab demək olduğu qeyd olunur.
Araşdırmada göy qurşağı alabalıqları üzərində aparılan müşahidələr nəticəsində, hava asfiksisi zamanı balıqların orta hesabla 10 dəqiqə ərzində “şiddətli iztirab” yaşadığı müəyyən edildi. Balığın ölçüsü və mühit temperaturundan asılı olaraq bu müddətin 2 ilə 22 dəqiqə arasında dəyişə bildiyi, hər bir kiloqram balıq üçün bu müddətin orta hesabla 24 dəqiqəyədək uzaya biləcəyi bildirilir.
Tədqiqatın arxasında duran qrup bu metodun balıq rifahı baxımından qəbuledilməz olduğunu irəli sürür. Tədqiqatçılar vurğulayır ki, balığın şüurlu şəkildə dəqiqələrlə boğulması heyvan rifahı standartları ilə uyğun gəlmir və daha humanitar metodlara üstünlük verilməlidir.
Bu nöqtədə önə çıxan alternativ metod isə “şoklama”dır. Elektrik və ya mexaniki zərbə ilə həyata keçirilən şoklama əməliyyatları balığın saniyələr ərzində şüurunu itirməsini təmin edir və kəsmə prosesindən əvvəl ağrı hiss etməsinin qarşısını alır. Elektrikli şoklama sistemləri adətən balıqların içində olduğu suya tətbiq edilən cərəyanla və ya avtomatik impulslu sistemlərlə həyata keçirilir.
Kral Heyvanlara Zülmün Qarşısını Alma Cəmiyyətinə (RSPCA) görə, ənənəvi üsullarla kəsilən çoxlu balıq ferması balıqları hələ də boğulma, karbon qazına məruz qoyulma və ya soyuq şok kimi proseslərdən keçir. Bu əməliyyatlarda heyvanın şüurunu itirməsi bir neçə dəqiqə çəkə bilər. Bu da o deməkdir ki, balıq həmin müddət ərzində canlı və həssas qalır.
Maraqlıdır ki, daha inkişaf etmiş kəsmə sistemləri ilk baxışdan daha bahalı görünsə də, tədqiqatçılar bunun aldatıcı olduğunu bildirirlər. Düzgün tətbiq edildikdə elektrikli şoklama sistemlərinin cəmi bir dollar xərcləyərək onlarla, hətta minlərlə dəqiqəlik iztirabın qarşısını ala biləcəyi qeyd olunur. Bu da humanitar kəsmə üsullarının iqtisadi cəhətdən də davamlı ola biləcəyinə işarə edir.
Hər il təxminən 2,2 trilyon vəhşi balıq və 171 milyard ferma balığı istehlak məqsədi ilə öldürülür. Bu qədər böyük bir rəqəmin arxasında duran kəsmə metodlarının sorğulanması həm etik, həm də praktik baxımdan getdikcə daha çox əhəmiyyət kəsb edir.
Samir
