Fransa, ABŞ və digər ölkələrdən olan beynəlxalq astronomlar qrupu Plutonun səmasında dumanın rolunu aşkar ediblər. Bu kəşf cırtdan planetin atmosferi və iqliminin dinamikası haqqında anlayışımızı dəyişir. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Astronomy" (NatAstro) elmi jurnalında dərc olunub.

Hələ 2015-ci ildə NASA-nın Yeni Üfüqlər missiyası Plutonun səthdən 300 km yüksəklikdə uzanan mürəkkəb çoxqatlı dumanla örtüldüyünü aşkar edib. Ceyms Uebb Kosmik Teleskopunun yeni müşahidələri təsdiq edib ki, üzvi hissəciklər və karbohidrogen buzlarından ibarət olan bu duman gün ərzində günəş istiliyini udur və gecə onu geri yayaraq gözlənilməz soyuq atmosfer yaradır - yuxarı təbəqələrində -203 ° C-ə qədər, əvvəllər təxmin ediləndən 30 ° C daha soyuq.

Plutonun öyrənilməsi uzun müddətdir ki, onun peyki Charon çox yaxındır, onların istilik siqnalları qarışır. Lakin Ceyms Uebbin yüksək ayırdetmə qabiliyyətinə malik infraqırmızı alətləri ilk dəfə olaraq bu siqnalları ayırmağı mümkün edib.

Məlumatlar göstərir ki, Plutonun dumanı həqiqətən də əvvəlki modellərin proqnozlaşdırdığı kimi orta infraqırmızı diapazonda yayılır.

Alimlər ehtimal edirlər ki, oxşar mexanizm Yer kürəsinin oksigensiz atmosferi də üzvi dumanla büründüyü zaman, erkən Yerdə də işləmiş ola bilərdi. Bu, temperaturu sabitləşdirə və həyatın yaranmasına şərait yarada bilərdi. Bundan əlavə, oxşar proseslər Neptunun peyki Tritonda və Saturnun peyki Titanda da baş verə bilər.

Tədqiqatçılar dumanın iqlim sistemlərindəki rolunu daha yaxşı başa düşmək üçün Plutonu və digər buzlu dünyaları öyrənməyə davam etməyi planlaşdırırlar. Bu məlumatlar oxşar şərtlərlə ekzoplanetlərin modelləşdirilməsinə kömək edə bilər.

Samir