Köpəkbalıqları nəfəs almaq üçün burun dəliklərindən istifadə etməsələr də, bu orqanlar onların həyatı üçün çox mühüm əhəmiyyət daşıyır. 

HİT.az xəbər verir ki, "IFLScience" nəşrinin yazdığına görə, köpəkbalıqlarında burun dəlikləri yalnız qoxuları hiss etmək üçündür və nəfəs alma funksiyası ilə əlaqəli deyil.

İnsanlarda burun qoxu və nəfəs yollarının bir hissəsi olaraq ağciyərlə əlaqəlidir. Lakin dəniz canlıları, xüsusən də köpəkbalıqları üçün bu belə deyil. Alimlər izah edirlər ki, onların “burun dəliyi” adlandırdığımız orqan əslində “nazal (burun) dəlikləri”dir və içərisində “rozetka” adlı çoxqatlı quruluş yerləşir. Bu orqan suyun içindəki kimyəvi maddələri – yəni qoxuları – aşkarlayır.

Bu “rozetka” strukturu, köpəkbalıqları, skatlar və dəniz şaybaları kimi elasmobranch (qığırdaq skeletli balıqlar) sinfinin fərqli növlərində müxtəlif quruluşlara malikdir. Lakin alimlər hələ də bu müxtəlifliyin funksional fərqlərə necə təsir etdiyini tam aydınlaşdırmayıblar.

Köpəkbalıqları üzərkən su burun dəliklərinə təbii şəkildə daxil olur. Bəzi növlərdə isə burun dəliklərinin içində titrəyən kiçik tüklər (kirpiklər) yerləşir və bunlar suyun burun dəliyinə daxil olmasına kömək edir – yəni qoxunu hiss etmək üçün nəfəs almağa ehtiyac yoxdur.

Qoxular köpəkbalıqları üçün ov tapmaqda əsas vasitədir. Əgər bir köpəkbalığı soldan maraqlı bir qoxu hiss edirsə, o istiqamətə üzür və potensial ov obyektini araşdırır.

Alimlər bildirirlər ki, su mühitində qoxu fərqli şəkildə yayılır – qoxu hissəcikləri dalğa və axınla hərəkət edir, bəzən parçalanır və fərqli dərinliklərə yayılır. Bu da deməkdir ki, köpəkbalıqları yalnız qoxunun konsentrasiyasına əsaslanmır, eyni zamanda axının istiqamətini də hiss edir və bu iki amili birləşdirərək ovun yerini çox dəqiq təyin edə bilir.

Bostondakı Universitetin tədqiqatçısı Cel Atemanın sözlərinə görə:

"Qoxu su içində hissə-hissə dağılır və axınla yayılır. Köpəkbalıqları təkcə qoxuya deyil, axına da diqqət edir. Bu iki amilin sintezi onları bu qədər effektiv ovçular edir".

Köpəkbalıqlarında “burun dəliyi” adlandırdığımız orqanlar əslində nəfəs almaq üçün deyil, qoxuları hiss etmək üçün istifadə olunur. Bu isə onların dənizdə ov tapmasına və yaşamağa davam etməsinə şərait yaradır.

Samir