Okean dərinliklərinə atılan inək leşi ilə bağlı heyrətamiz kəşf: Soyuq dənizlərin sakinləri sayılan bir köpəkbalığı növü tropik sulara yaxın ərazidə ilk dəfə qeydə alınıb.

HİT.az xəbər verir ki, dərin dəniz canlılarını araşdırmaq çox vaxt çətin və qeyri-müəyyənliklərlə dolu prosesdir. Xüsusilə geniş ərazidə yayılmış, lakin müşahidəsi çox çətin olan növlər söhbəti gedəndə, hər yeni tapıntı alimlər üçün ayrıca kəşf deməkdir. Bu növlərdən biri olan Sakit Sakit okean köpəkbalığı (Somniosus pacificus), Cənubi Çin dənizində aparılan araşdırmada ilk dəfə bu bölgədə qeydə alınaraq elm dünyasında həyəcan yaradıb.

Sun Yat-sen Universiteti və Cənub Dəniz Elmi və Mühəndisliyi Quançon Laboratoriyasının tədqiqatçıları, dəniz dibinə atılan leşin təbii ekosistemə təsirini öyrənmək məqsədilə Hainan adası sahillərində 1629 metr dərinliyə inək leşi yerləşdiriblər. Məqsəd dərin dəniz mühitində leşin çürümə prosesi boyu hansı canlıların necə reaksiya verdiyini müşahidə etmək olub. Lakin bu prosesdə bölgədə əvvəllər qeydə alınmamış səkkiz Sakit Sakit okean köpəkbalığı kameralara düşüb.

Görüntülər təkcə köpəkbalıqlarının olması baxımından deyil, həm də davranışları ilə diqqət çəkdi. Tədqiqatçılar köpəkbalıqlarının leşdən yemələnərkən aqressiv rəqabət əvəzinə sanki "növbə gözləyir" kimi davrandığını müşahidə edib. Öndəkilərin arxadakılara yer verdiyi və müəyyən nizamla qidalandığı qeyd edildi. Tədqiqat qrupunun üzvü Han Tyan bildirib: "Bu, növün fərdi rəqabətdən daha mürəkkəb sosial quruluşla hərəkət etdiyini və tək ovçular olmadığını göstərir".

Kadrlarda diqqət çəkən bir başqa detal isə köpəkbalıqlarının ölçüsünə görə dəyişən davranışları olub. 2.7 metr və daha böyük fərdlərin leşə daha aqressiv yanaşdığı, kiçiklərin isə ehtiyatlı hərəkət edərək leş ətrafında dövrə vurduqdan sonra yaxınlaşdığı müəyyən edilib. Bu müşahidə dərin dənizdə qida rəqabətinin güclü olduğunu və qida mənbələrinin düşünüləndən daha müxtəlif ola biləcəyini göstərir. Lakin bu mənbələrin nə olduğu hələ dəqiq deyil.

Araşdırmada aşkar edilən başqa maraqlı davranış isə köpəkbalıqlarının göz hərəkətləri olub. Bu növ digər canlılarda olan qoruyucu "üçüncü göz qapağı" quruluşuna malik deyil. Buna baxmayaraq, qidalanma zamanı gözlərini içəri və ya geriyə çəkdikləri müşahidə edilib. Bu refleksin təkamül nəticəsində inkişaf etdirilmiş qorunma mexanizmi ola biləcəyi düşünülür.

Video görüntülərində köpəkbalıqlarının göz ətrafında parazitlərin olduğu da aşkarlanıb. Bu, onların yaxın qohumu olan Qrenlandiya köpəkbalıqları ilə oxşarlıq təşkil edir - həmin növdə də oxşar parazitlər gözlərin dərinliklərinə qədər yerləşir. Görüntülərdə həmçinin ilanbalığı və müxtəlif amfipod növləri kimi digər dərin dəniz canlıları da müşahidə edilib.

Sakit Sakit okean köpəkbalıqları Şimali Sakit okean boyu Yaponiyadan Alyaskaya, Baxa Kaliforniyadan Tonqa çökəkliyinə qədər geniş yayılmışdır. Lakin adətən soyuq suları üstün tutduqları məlumdur. Buna görə də Cənubi Çin dənizi kimi daha isti və tropik bölgədə bu növün aşkar edilməsi əhəmiyyətli inkişaf hesab olunur.

Bunun bölgədə uzun müddətdir yaşayış məskəni olması, yoxsa iqlim dəyişikliyi kimi amillərin təsiri ilə yeni yayılmanın başlanğıcı olması hələ müəyyən deyil. Han Tyan bildirir: "Bu fərdlərin bölgədə daimi yaşayıb-yaşamadığı, yoxsa müvəqqəti gəldiyi hələ aydın deyil. Ancaq bu növ haqqında hələ çox az məlumatımız var".

Samir