Beynəlxalq alimlər qrupu, müasir İsrailin şimalında yerləşən qonşu Amud və Kebara mağaralarında yaşamış neandertalların 50–60 min il əvvəl eyni ov heyvanlarını tutmalarına və oxşar çaxmaqdaşından hazırlanmış alətlərdən istifadə etmələrinə baxmayaraq, ət doğrama üsullarında fərqliliklər göstərdiklərini müəyyən edib. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri "Frontiers in Environmental Archaeology" (FEA) jurnalında dərc olunub.

Araşdırma göstərib ki, hər iki mağarada yaşayan neandertallar əsasən ceyran və maral ovlayıblar və oxşar alətlərdən istifadə ediblər. Lakin heyvan sümüklərindəki kəsik izləri ciddi fərqliliklər göstərir.

“Yaşayış şəraiti oxşar olsa da, Amud və Kebara mağaralarındakı qruplar cəsədləri fərqli üsullarla doğrayıblar. Bu, icma daxilində nəsildən-nəslə ötürülən lokal ənənələrin mövcudluğundan xəbər verə bilər,” deyə Yerusəlimdəki Yəhudi Universitetindən Anael Jallon bildirib.

Amud və Kebara mağaraları bir-birindən cəmi 70 kilometr aralıda yerləşir və orada yaşamış neandertallar eyni dövrdə – təxminən 50–60 min il əvvəl – fəaliyyət göstəriblər. Lakin yemək hazırlığına dair izlər fərqlidir: Amud mağarasında sümük parçalarının 40 faizi yandırılmış və ciddi şəkildə parçalanmış vəziyyətdədir. Kebarada isə bu göstərici cəmi 9 faizdir və sümüklər daha yaxşı qorunub. Bu isə yeməklərin hazırlanması və ya cəsədlərin daşınma üsullarında fərqlər olduğunu göstərir.

Alimlər sümük üzərindəki kəsik izlərini analiz ediblər və müəyyən ediblər ki, hər iki mağarada istifadə olunan alətlər eyni dərəcədə dərin və enli izlər buraxsa da, Amudda kəsiklər daha sıx və az düz xətli olub. Bu fərqlər, eyni növ – məsələn, kiçik təkdırnaqlıların uzun sümükləri – üzərində belə müşahidə olunub.

Tədqiqatçılar bir neçə fərziyyə irəli sürüblər. Ola bilər ki, Amudda ət doğranmazdan əvvəl əlavə emala məruz qalıb – məsələn, qurudulmaq üçün asılıb və ya dadının artırılması məqsədilə qismən çürüməsinə imkan verilib. Belə vəziyyətdə ətin doğranması çətinləşir və bu, daha qeyri-düzgün və intensiv kəsiklərə səbəb ola bilər. Digər ehtimal – əmək bölgüsündə fərqlərdir: ola bilər ki, bir mağarada cəsədi bir nəfər doğrayıb, digərində isə bu işi bir neçə nəfər görüb.

“Bu fərqlərin dəqiq səbəbini hələ müəyyən edə bilməmişik. Amma bir şey aydındır: hətta gündəlik fəaliyyətlər – məsələn, ət doğrama – neandertalların mədəni ənənələrinin bir hissəsi ola bilərdi", deyə Jallon bildirib.

Samir